Jaarverslag 2023: meer bezoeken aan scholen en opleidingen door versterking toezicht
De Inspectie van het Onderwijs streeft naar meer en beter zicht op de kwaliteit van het onderwijs op scholen en opleidingen. Waar nodig onderneemt de inspectie sneller actie. Dat leidde in 2023 tot aanzienlijk meer bezoeken aan scholen en opleidingen. Dit is een verschuiving in de balans van de driehoek scholen-besturen-stelsel. Wel blijft de inspectie besturen verantwoordelijk houden voor de kwaliteit en continuïteit van het onderwijs. Het jaarverslag 2023 gaat over de Inspectie van het Onderwijs als organisatie, over wat de inspectie doet, met welke middelen en capaciteit. We schetsen de belangrijkste ontwikkelingen die zich in 2023 in de organisatie en in het werk van de inspectie voordeden. Het jaar 2023 stond in het teken van de verdere versterking van ons toezicht.
Een nieuw instrument: steekproefsgewijze kwaliteitsonderzoeken
In september 2023 startte de inspectie met een belangrijk nieuw instrument: de steekproef-kwaliteitsonderzoeken in het primair onderwijs, het voortgezet onderwijs en het speciaal onderwijs. In januari 2024 startte de inspectie ook in het middelbaar beroepsonderwijs met dit soort onderzoeken. het doel van deze onderzoeken is om het zicht op de onderwijskwaliteit te versterken. En ook om de geldigheid van risicomodellen vast te stellen. Het is cruciaal dat deze modellen goed voorspellen waar instellingsonderzoek nodig is. Uiteindelijk gaat het erom dat de inspectie zo effectief mogelijk omgaat met toezicht. Met de uitkomsten van het onderzoek wil de inspectie het onderwijs stimuleren om tot gerichte verbeteringen te komen.
Toevoeging aan kaders: standaard Basisvaardigheden
Ook zijn in 2023 de onderzoekskaders voor de verschillende onderwijssectoren aangepast. De belangrijkste aanpassing was de toevoeging van de standaard Basisvaardigheden (OP0). Bij deze nieuwe standaard gaat het niet om aansluiting op nieuwe wettelijke vereisten, maar om een duidelijker focus op de basisvaardigheden bij kwaliteitsonderzoek.
Meer personeel bij de inspectie
De versterking van het toezicht met de bijbehorende extra bezoeken aan scholen en instellingen zijn alleen mogelijk met genoeg personeel. 2023 was dan ook een jaar van personele groei. Van medio 2022 tot 1 januari 2024 groeide de Inspectie van het Onderwijs met 127,5 fte tot in totaal 690 fte. Het is de bedoeling dat de inspectie in 2024 nog doorgroeit naar circa 740 fte.
Flinke stappen zijn nodig om het onderwijs te verbeteren
Er zijn de nodige ontwikkelingen en veranderingen bij de inspectie, maar ondertussen voerde de inspectie natuurlijk ook de gebruikelijke zaken uit. De inspectie deed ruim 3000 onderzoeksactiviteiten bij besturen, scholen en opleidingen en voerde enkele tientallen stelselonderzoeken uit. Ook publiceerde de inspectie 2 grote jaarlijkse rapporten: de Staat van het Onderwijs en het Landelijk rapport gemeentelijk toezicht. In de Staat van het Onderwijs 2023 concludeerde de inspectie dat er flinke stappen gezet moeten worden om te komen tot een stevige basis, eerlijke kansen en goede leraren. Dit vraagt iets van alle betrokkenen en werkt alleen als politiek, bestuur, schoolleiders en leraren samenwerken.
Ouders en leerkrachten uiten vaker zorgen over de gevolgen van lesuitval
In 2023 ontving de inspectie 7.236 formulieren met vragen en meldingen via de website en 2.402 e-mails. Daarnaast handelden de inspectie 11.302 telefoongesprekken af. In totaal gaat het om 20.940 meldingen van onder meer onderwijsprofessionals en (ouders van) leerlingen en studenten. In een deel van de gevallen gaat het om signalen over een school, instelling of bestuur. Net als in voorgaande jaren is veiligheid het meest voorkomende onderwerp waarover signalen binnenkomen. Er waren meer signalen over lesuitval en het lerarentekort dan vorige jaren. Vooral ouders, maar ook leerkrachten, maken zich zorgen over de gevolgen van lesuitval. Opvallend is verder het aantal signalen over de communicatie tussen ouders en school. Ouders wenden zich steeds vaker tot de inspectie, omdat het gesprek met de school spaak loopt. Ten slotte constateert de inspectie dat veel ouders zich zorgen maken over de extra ondersteuning die hun kinderen nodig hebben en niet (voldoende) krijgen. Om de signalen beter en efficiënter te kunnen behandelen, werd in 2023 een nieuwe werkwijze ontwikkeld.
Alles in het belang van leerlingen en studenten
Instellings- en stelselonderzoeken uitvoeren, trends signaleren, inspelen op meldingen, de inspectie doet het allemaal in het belang van alle leerlingen en studenten. Zij hebben recht op goed onderwijs. Daarmee dienen we het ook in het publieke belang, want onderwijs is van onschatbare waarde voor een goed functionerende, welvarende en democratische samenleving.
Bekijk de voorgaande jaarverslagen.
