Nieuwsbrief inspectie: hoger onderwijs - oktober 2022

De afgelopen jaren zijn de associate degree-opleidingen (kortweg Ad-opleidingen) populairder geworden onder studenten. Daarbij bieden hogescholen ook steeds meer Ad-opleidingen aan. De 2-jarige praktijkgerichte hbo-opleidingen, die qua niveau tussen mbo-4 en hbo-bachelor inliggen, bestaan sinds 2013. De Inspectie van het Onderwijs bracht een factsheet uit over de recente ontwikkeling van de Ad-opleidingen en de Ad-studenten. Een paar cijfers: in 2021 waren er bijna 20.000 studenten ingeschreven bij bekostigde Ad-opleidingen, tegen ruim 8.500 in 2017. En 4 op de 10 studenten die aan een Ad-opleiding beginnen, stonden al eerder bij een hbo-opleiding ingeschreven - bijvoorbeeld bij een hbo-bachelor. Ad-opleidingen kunnen dus, behalve als opstap voor mbo-studenten, fungeren als een alternatief voor studenten uit het overige hoger onderwijs.

De toegankelijkheid van universitaire masteropleidingen is sinds 2019 ongeveer gelijk gebleven. Een derde van de opleidingen past selectie toe, en bijna een kwart van de wo-masters is niet toegankelijk voor studenten met een hbo-bachelordiploma. Samengenomen heeft iets minder dan de helft van de masteropleidingen een of meer toegankelijkheidsbeperkingen. De Inspectie van het Onderwijs geeft in een factsheet een overzicht van de toegankelijkheid en de selectieprocedures van wo-masteropleidingen. Selectie is wettelijk toegestaan, maar het beperkt wel de toegankelijkheid van het hoger onderwijs. Ook kunnen sommige selectiecriteria en -instrumenten ongelijke kansen in de hand werken. Daarom is het volgens de inspectie zaak dat instellingen hier zorgvuldig mee omgaan.

Aspirant-studenten kiezen niet altijd de vervolgopleiding die eigenlijk hun voorkeur heeft. Ze laten zich bijvoorbeeld weerhouden doordat die opleiding een selectiedag vlak voor een belangrijk examen organiseert. Ook Engels als instructietaal of extra kosten voor het volgen van een opleiding kunnen als een drempel worden ervaren. Of aspirant-studenten zoiets als een drempel ervaren, hangt soms samen met hun achtergrond - zoals de opleiding van hun ouders - en soms van een specifiek persoonlijkheidskenmerk zoals faalangst. Dat blijkt uit ons onderzoek ‘Onbedoelde zelfselectie: drempels voor een specifieke opleiding’. Het is goed als opleidingen met dit onderzoek in de hand bezien of de selectieprocedure of de inrichting van de opleiding - denk aan de voertaal of de kosten - geen onbedoelde drempels opwerpt voor bepaalde jongeren.

Zoals aangekondigd in de vorige nieuwsbrief, gaat de inspectie in 2023 een groot onderzoek uitvoeren naar de impact van het personeelstekort op onderwijskwaliteit. Als voorbereiding op dat onderzoek is de inspectie begin september gestart met een verkennend onderzoek binnen het funderend onderwijs. Alle input gebruikt de inspectie vervolgens om het grote onderzoek, dat in 2023 van start gaat, zo effectief mogelijk uit te kunnen voeren. Lees meer.

• Kunt u als bestuurder deelnemen aan de rondetafelbijeenkomsten die de inspectie organiseert over cyberveiligheid. U kunt zich laten inspireren door een ethical hacker en uw ervaringen met anderen delen.