Nieuwsbrief inspectie: speciaal onderwijs - juni 2020

Ons toezicht gaat door. We onderzoeken onder andere wat de impact is van COVID-19 op het onderwijs. Verder lopen de vierjaarlijkse onderzoeken naar besturen en scholen door, zodat alle besturen voor de zomer van 2021 zo’n onderzoek hebben gehad. Per 1 augustus 2021 gaan we werken met een bijgesteld onderzoekskader. In het toezicht houden we rekening met de bijzondere situatie die door het coronavirus is ontstaan. De komende periode vindt het toezicht zo veel mogelijk op afstand plaats. Alleen waar nodig gebeurt dit op locatie, dus op de school of instelling; waarbij wij rekening houden met de RIVM-voorschriften. Een bezoek op locatie kan bijvoorbeeld plaatsvinden als we risico’s constateren. Lees meer in het nieuwsbericht Inspectietoezicht komende periode.

De ministers van OCW en VWS hebben in hun Kamerbrief aangegeven een betere verbinding tussen onderwijs en zorg te willen. Als Inspectie van het Onderwijs dragen we hier onder andere aan bij door samen met de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd voorbeelden van onderwijs-zorgarrangementen te onderzoeken.

Op verschillende plekken in het land zijn initiatieven en arrangementen ingericht waar jongeren - veelal voormalige thuiszitters – weer een vorm van onderwijs krijgen. Soms ontstaan deze initiatieven buiten het bekostigd onderwijs, maar ook binnen het bekostigde onderwijs zijn er arrangementen om leerlingen die thuis hebben gezeten weer onderwijs te bieden. We willen de kwaliteit van deze initiatieven en arrangementen onderzoeken en bekijken wat nodig is om deze leerlingen binnen het bekostigd onderwijs te houden.

Op 8 en 9 juni hebben de eerste digitale veldraadplegingen plaatsgevonden. Hieruit blijkt dat schotten tussen bekostigingsmogelijkheden een belemmering zijn om passende ondersteuning te bieden. Ook blijkt dat er grote behoefte is aan landelijke regie op het aanbod voor deze groep jongeren/kinderen, omdat goede voorbeelden weinig bekendheid genieten. Mogelijk ontstaan vanuit het experiment rond samenwerking tussen speciaal en regulier onderwijs (meer) succesvolle voorbeelden.

Nu de scholen voor speciaal (basis)onderwijs weer open zijn, is ook de wettelijke verplichting om ongeoorloofd verzuim te melden weer van toepassing. De meldplicht geldt uitsluitend voor het onderwijsprogramma dat leerlingen op school volgen. Wanneer moet uw school melding doen? Als een leerling meer dan 16 uur ongeoorloofd afwezig is in 4 weken. Als u zich zorgen maakt over de afwezigheid van een leerling mag u ook eerder melding doen. Raadpleeg voor meer informatie de website van DUO.

De aanmeldingsperiode voor deelname aan het traject Excellente Scholen 2021-2023 is verlengd. Vanwege de grote inspanningen die momenteel nodig zijn om onderwijs te kunnen verzorgen, geven we scholen tot 10 oktober 2020 de gelegenheid om zich aan te melden. De nieuwe sluitingsdatum komt in de plaats van de eerdere sluitingsdatum van 20 mei 2020. Op onze website vindt u meer informatie over de procedure en inschrijving.

Als een leerling van een school voor (voortgezet) speciaal onderwijs een deel van het onderwijs gaat volgen in het regulier onderwijs of op een andere school voor speciaal of voortgezet speciaal onderwijs dan moet er een symbiose-overeenkomst worden opgesteld. Dat geldt ook als sprake is van het omgekeerde, dus van regulier naar speciaal. Het opstellen van zo’n overeenkomst brengt bureaucratische handelingen met zich mee. Zeker wanneer het gaat om grote aantallen leerlingen kan deze bureaucratische last onevenredig zwaar zijn. Om de samenwerking door middel van symbiose efficiënter te laten verlopen zijn we ermee akkoord dat de scholen de schriftelijke overeenkomst ‘inbedden’ in het ontwikkelingsperspectief. Naar aanleiding hiervan is de richtlijn symbiose aangepast. Op onze website vindt u het aangepaste document Symbiose: Richtlijn en checklist.

Ieder jaar actualiseren we onze onderzoekskaders om ze te laten aansluiten bij gewijzigde wet- en regelgeving. Zo ook dit jaar. Het is de bedoeling dat de bijgestelde onderzoekskaders voor 1 juli 2020 door de ministers worden vastgesteld, zodat besturen en scholen nog vóór de zomervakantie op de hoogte zijn van de veranderingen. De bijgestelde onderzoekskaders zijn per 1 augustus 2020 van toepassing en publiceren we na vaststelling op onze website. Op onze website publiceren we ook een overzicht van de wijzigingen.

Naast de jaarlijkse bijstelling om aan te sluiten bij gewijzigde wet- en regelgeving, werkt de inspectie aan een inhoudelijke evaluatie en bijstelling van het kader. Deze bijstelling treedt in augustus 2021 in werking.

Uit de evaluatie blijkt dat het onderzoekskader dat de inspectie gebruikt in het toezicht de bestuurders helpt bij het sturen op de kwaliteit van het onderwijs. Bestuurders ervaren gesprekken over de kwaliteit als stimulerend. Wel kunnen we als inspectie het toezicht nog beter uitvoeren. Dit blijkt uit gesprekken die we hebben gevoerd met bestuurders en schoolleiders voor de evaluatie van het onderzoekskader. Rapportage aan de Tweede Kamer over het evaluatietraject volgt in juni. Raadpleeg voor meer informatie de webpagina Evaluatie en bijstelling onderzoekskaders.

De Inspectie van het Onderwijs heeft op scholen vrijwel geen situaties aangetroffen die in strijd zijn met basiswaarden van de democratische rechtsstaat. Dat geldt ook voor het gebruikte lesmateriaal. Dat blijkt uit het onderzoek Burgerschapsonderwijs en het omgaan met verschil in morele opvattingen. Ook scholen met opvattingen die (sterk) afwijken van die in een groot deel van de samenleving, handelen binnen de wettelijke grenzen. Maar tegelijkertijd zorgt een deel van de scholen er onvoldoende voor dat de basiswaarden van de democratische rechtsstaat actief worden bevorderd; basiswaarden als verdraagzaamheid, gelijkwaardigheid en het afwijzen van discriminatie. Zo blijkt dat scholen met leerlingen die zich onverdraagzaam of discriminerend uiten, daaraan niet altijd aandacht geven. Dat geldt ook voor scholen die opvattingen overdragen die bij leerlingen tot misverbanden zouden kunnen leiden rond basiswaarden. Die scholen zijn daarop aangesproken. Raadpleeg het rapport Burgerschapsonderwijs en het omgaan met verschil in morele opvattingen, gepubliceerd op 29 februari 2020.

Via het meldpunt krijgt de inspectie jaarlijks bijna 4000 meldingen binnen die relevant zijn voor het toezicht op scholen en besturen. Die meldingen betrekken we in onze jaarlijkse monitoring, themaonderzoeken en vierjaarlijkse onderzoeken naar scholen en besturen. Bij meldingen die urgent zijn of die doen vermoeden dat er acute risico’s zijn, nemen wij direct contact op met het betreffende bestuur. We vragen dan of het bestuur bekend is met hetgeen is gemeld en hoe het hiermee omgaat. Daarbij bevragen we het bestuur naar hun ondernomen of te nemen acties. Dit kan betekenen dat we soms extra informatie opvragen. We doen dit om vinger aan de pols te houden, maar ook om tussentijds te toetsen of besturen voldoende zicht hebben op wat er op hun scholen gebeurt en goed beleid hebben om adequaat om te gaan met bijzondere situaties.

Benieuwd hoe de inspectie tijdens de coronacrisis omgaat met meldingen? Lees dan het nieuwsbericht Meldingen in het kader van de coronacrisis.

Alida Oppers is per 1 september 2020 inspecteur-generaal van het Onderwijs bij de Inspectie van het Onderwijs. De ministerraad heeft ingestemd met haar benoeming. Ze volgt Monique Vogelzang op, die sinds 1 april behalve als inspecteur-generaal Onderwijs ook werkzaam is als directeur-generaal Politie en Veiligheidsregio’s bij het ministerie van Justitie en Veiligheid. Per 1 september stapt Monique Vogelzang volledig over naar Justitie en Veiligheid. Tot die datum verdeelt Monique Vogelzang haar taken met waarnemend inspecteur-generaal Esther Deursen. Lees op onze website het volledige nieuwsbericht over onze nieuwe inspecteur-generaal.

Op 2 juni 2020 is het hoofdkantoor van de Inspectie van het Onderwijs verhuisd naar de St.-Jacobsstraat 200, 3511 BT Utrecht. Ons postadres blijft ongewijzigd, namelijk Postbus 2730, 3500 GS Utrecht. Op onze website vindt u de mogelijkheden om contact op te nemen met de inspectie.