Basiswaarden democratische rechtsstaat
De wettelijke burgerschapsopdracht vraagt onder meer dat scholen de basiswaarden van de democratische rechtsstaat bevorderen. Basiswaarden zijn basale, minimale en breed onderschreven waarden die de democratische rechtsstaat ondersteunen. Zonder burgers die deze waarden steunen, kan een democratie niet bestaan. De overheid vraagt daarom het onderwijs bij te dragen aan bevordering daarvan. Dit is een inspanningsverplichting: scholen zijn niet verantwoordelijk voor wat leerlingen denken, maar moeten basiswaarden wel bevorderen.
Burgerschapswet
De inspectie bedenkt deze basiswaarden niet zelf. Ze zijn geformuleerd door de wetgever en weerspiegelen algemene, breed erkende essentiële waarden, en verankerd in de Grondwet en de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. De basiswaarden waarom het gaat zijn vastgelegd en uitgewerkt in het wettelijk kader van de burgerschapsopdracht voor het funderend onderwijs (voor meer informatie, zie de toezichtkaders voor po, vo en so).
Wat zijn basiswaarden?
De basiswaarden van de democratische rechtsstaat hebben, zoals de wetgever aangeeft, betrekking op vrijheid, gelijkwaardigheid en solidariteit De basiswaarde vrijheid wordt bevorderd door aandacht voor vrijheid van meningsuiting en autonomie. Gelijkwaardigheid wordt bevorderd in de vorm van het gelijkheidsbeginsel en het afwijzen van discriminatie. Solidariteit wordt bevorderd door verdraagzaamheid, begrip en verantwoordelijkheidsbesef en het afwijzen van onverdraagzaamheid (voor meer informatie, zie de toezichtkaders voor po, vo en so).