Mbo-docenten hebben het moeilijk gehad tijdens de coronacrisis, ondanks ondersteuning
De inspectie heeft in alle sectoren van het onderwijs een onderzoek uitgevoerd naar de gevolgen van corona. Op deze pagina leest u over de gevolgen van corona voor het welbevinden van docenten in het mbo. Het onderzoek vond plaats in de periode april tot en met juni 2021 onder vrijwel alle besturen van bekostigde instellingen en onderwijsteams en studenten van zo’n honderd opleidingen in de beroepsopleidende leerweg (bol). Als onderdeel hiervan hebben we verdiepende onderzoeken gedaan naar de beroepspraktijkvorming en socialisatie. Hierover rapporteren we in andere publicaties. Onderaan deze pagina vindt u ook het technisch rapport met de data, onderzoeksopzet en verantwoording.
De coronacrisis heeft gevolgen gehad voor docenten: voor hun welbevinden, functioneren, tevredenheid en gevoel van digitale en fysieke veiligheid. Velen voelden zich wel gesteund door het management.
Besturen maakten zich zorgen om welbevinden docenten
Niet alleen teamleiders, maar ook besturen maakten zich zorgen om het welbevinden van de docenten. Dit was gedaald tijdens de coronacrisis, volgens veruit de meeste besturen. Ook vrijwel alle besturen zagen dat docenten een te hoge werkdruk ervaarden doordat ze meer en ander werk deden en last hadden van stress. Ze misten de ontmoeting met collega’s en studenten, waren “coronamoe” en waren “niet in het onderwijs gaan werken om online les te geven”. In mindere mate zagen besturen dat de uitval onder de docenten toenam door de coronacrisis of dat docenten minder goed functioneerden.
Vraag aan besturen: In welke mate ervaart het bestuur personele knelpunten als gevolg van de coronacrisis?
| Helemaal niet | Een beetje | In redelijke mate | In belangrijke mate | In zeer belangrijke mate | |
|---|---|---|---|---|---|
| Er is sprake van meer dan normale uitval | 42,9 | 26,8 | 26,8 | 3,6 | - |
| Er is sprake van een te hoge werkdruk | 1,8 | 7,3 | 29,1 | 52,7 | 9,1 |
| Er is sprake van stressverschijnselen | 1,8 | 18,2 | 45,5 | 29,1 | 5,5 |
| Het functioneren is minder dan normaal | 32,7 | 40 | 23,6 | 3,6 | - |
| Ontevredenheid | 35,2 | 38,9 | 20,4 | 5,6 | - |
| Afname welbevinden | 5,6 | 38,9 | 42,6 | 11,1 | 1,9 |
Docenten waren soms bang voor besmetting op school
In een kwart van de onderwijsteams was de meerderheid van de docenten die wij spraken regelmatig ongerust over mogelijke coronabesmetting op school. Zij zagen een risico voor hun eigen gezondheid, of die van (kwetsbare) anderen in hun omgeving. Zij gaven ook voorbeelden van uitbraken op school. Ook vertelden ze dat er niet altijd 1,5 meter afstand werd gehouden, bijvoorbeeld omdat studenten hier minder alert op waren of omdat het tijdens praktijklessen simpelweg niet mogelijk was. Ook waren er studenten die regelmatig op plekken kwamen met veel besmettingen, bijvoorbeeld vanwege een stage in de zorg. Dit leverde ongerustheid op bij docenten.
Online onderwijs zorgde soms voor digitale onveilige situaties
1 op de 6 onderwijsteams gaf aan dat er wel eens digitale onveilige situaties voorkwamen. Zo kwam het voor dat vrienden of ouders van studenten meeluisterden naar een digitale les en die soms verstoorden door zich ermee te bemoeien. Andere voorbeelden van onveilige situaties tijdens digitale lessen waren:
- het dempen of verwijderen van de docent of andere studenten
- het maken van screenshots
- het veranderen van de PowerPointpresentatie of achtergrond.
Verschillende docenten gaven aan veel geleerd te hebben in de loop der tijd, waardoor dit soort dingen inmiddels minder vaak gebeurden.
Onderwijsteams voelden zich gesteund door management
Bijna 4 op de 5 onderwijsteams heeft genoeg steun en aandacht ervaren van het management tijdens de coronacrisis. Ze spraken van begrip en waardering. Ook was het management toegankelijk en was “alles bespreekbaar”. Verder ervaarden docenten het als ondersteunend dat ze ruimte kregen om het werk naar eigen inzicht in te vullen. Teamleiders gaven vooral aan meer gesprekken gevoerd te hebben om docenten te ondersteunen. Toch voelde ongeveer 10% van de docententeams zich niet gesteund doordat er te weinig aandacht was voor hoe het met hen ging. Enkele docententeams voegden toe dat de steun die zij voelden niet zo zeer van het management kwam, maar vooral van elkaar. Bijvoorbeeld omdat het een erg autonoom team was of omdat er tijdens de coronacrisis wisselingen in het management plaatsvonden en de banden daarmee nog niet sterk ontwikkeld waren.