Gevolgen van de coronacrisis voor het welbevinden van schoolleiders en teamleden in het speciaal onderwijs
De inspectie heeft in alle sectoren van het onderwijs een onderzoek uitgevoerd naar de gevolgen van corona. Op deze pagina leest u over de gevolgen van de crisis voor het welbevinden van schoolleiders en teamleden in het speciaal onderwijs (so). Het onderzoek vond plaats van half mei tot en met half juli 2021. We voerden gesprekken met besturen, schoolleiders, leden van de commissie voor de begeleiding (cvb) en leraren. Leerlingen van het voorlaatste en laatste leerjaar van de geselecteerde scholen vulden een digitale vragenlijst in. Onderaan deze pagina vindt u ook het technisch rapport met de data, de opzet en de verantwoording van het onderzoek.
Schoolleiders en teamleden van scholen voor speciaal onderwijs gaven aan alles op alles te hebben gezet om het onderwijs te laten doorgaan en daarbij geen kind uit het oog te verliezen. Dat was een grote opgave. 36% van de schoolleiders en cvb-leden en 39% van de leraren gaven aan dat hun welbevinden erop achteruitging. De schoolleiders hadden vooral zorgen over het welbevinden van een beperkte groep leraren, zoals die met een eigen kwetsbare gezondheid of van familieleden. Daarnaast vonden zij de werkdruk en stressverschijnselen bij het personeel zorgelijk.
Trots, maar ook moe
Schoolleiders en teamleden waren er trots op dat het onderwijs zo veel mogelijk doorging en dat iedereen voortdurend flexibiliteit en veerkracht liet zien. De schoolleiding en teams waren ook trots op het snelle schakelen van fysiek naar online onderwijs en weer terug en de totstandkoming van hybride werkvormen. Maar er waren ook zorgen over de eigen gezondheid. Maatregelen waren soms onduidelijk of moeilijk uitvoerbaar en de vele aanpassingen van roosters en werkvormen kostten veel energie. Het was een hectische tijd en het personeel was moe. De schoolleiding maakte zich zorgen over wat dit op de lange termijn met het welbevinden van het personeel zou doen.
Welbevinden van leraren ging achteruit
Ruim een derde van de so-leraren vond dat hun professioneel welbevinden achteruitging door de coronacrisis. Bijna de helft vond dat hun welbevinden hetzelfde was als vóór de coronacrisis. Ruim 10% vond dat hun welbevinden erop vooruitging. Soms zijn er door ‘bubbels’ die werden ingericht, eilandjes ontstaan waardoor teamleden zowel het professionele als het sociale contact misten. Contacten met ouders en leerlingen liepen buiten schooltijd door, wat soms als verzwaring werd ervaren.
Extra taken voor schoolleiders en leden van de commissie voor de begeleiding
Het welbevinden van de schoolleiders en de cvb-leden laat ongeveer eenzelfde beeld zien als dat van de leraren. Ruim de helft vond dat hun welbevinden gelijk bleef, terwijl ruim een derde vond dat het achteruitging. Slechts een paar procent vond dat hun welbevinden erop vooruitging. Schoolleiders moesten steeds ‘aan’ staan en vaak in het weekend doorwerken om bijvoorbeeld nieuwe roosters te maken of ouders te informeren over een coronabesmetting. Ook de commissie voor de begeleiding kreeg er taken bij en dan met name in de contacten rond leerlingen in complexe thuissituaties.
Professioneel welbevinden van leraren, schoolleiders en cvb-leden vergeleken met voor de coronacrisis
| Veel slechter | Slechter | Gelijk | Beter | Veel beter | Niet te scoren | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Leraren | 0 | 38,7 | 46,7 | 10,7 | 0 | 4 |
| Schoolleiders | 3,2 | 32,3 | 51,6 | 6,5 | 0 | 6,5 |
| Cvb-leden | 3,2 | 32,3 | 61,3 | 3,2 | 0 | 0 |
Impact van corona verschilde sterk per school
Uit de gesprekken met de scholen bleek dat er grote verschillen waren in de impact die corona had op de school en hoe dit het welbevinden van het personeel beïnvloedde. Er zijn scholen waar veel personeelsleden en leerlingen ziek zijn geweest en scholen die niet of nauwelijks te maken hadden met besmettingen en ziekte. Ook maakte het veel uit of het personeel tijdens de lockdowns het werk moest combineren met het opvangen van eigen kinderen thuis.
Schoolleiders hadden voldoende aandacht voor het personeel
De schoolleiding had zicht op het welbevinden van het personeel. De meerderheid van de leraren in het speciaal onderwijs vond dat de schoolleiding aandacht had voor hun welbevinden in de coronacrisis. De leraren misten vooral het onderling contact met collega’s en extra handen in en om de klas.