Maatregelen van so-scholen voor het aanpassen van het onderwijs tijdens de coronacrisis
De inspectie heeft in alle sectoren van het onderwijs een onderzoek uitgevoerd naar de gevolgen van corona. Op deze pagina leest u over de maatregelen die scholen namen om het onderwijs aan te passen tijdens de crisis. Het onderzoek vond plaats van half mei tot en met half juli 2021. We voerden gesprekken met besturen, schoolleiders, leden van de commissie voor de begeleiding (cvb) en leraren. Leerlingen van het voorlaatste en laatste leerjaar van de geselecteerde scholen vulden een digitale vragenlijst in. Onderaan deze pagina vindt u ook het technisch rapport met de data, de opzet en de verantwoording van het onderzoek.
Scholen voor speciaal onderwijs troffen veel organisatorische maatregelen om het onderwijs aan te passen aan de coronacrisis. Daarnaast zorgde de crisis voor een sterke toename van het digitale onderwijs. Leerlingen waren tevreden over de maatregelen van de school, maar wilden toch graag terug naar ‘normaal’.
Focus van scholen lag op leerlingen in complexe thuissituaties
De scholen voor speciaal onderwijs gaven vooral extra ondersteuning aan individuele leerlingen en niet zozeer aan specifieke groepen leerlingen. Wel ging er veel aandacht uit naar leerlingen in een complexe thuissituatie. Leerlingen met een migratieachtergrond kregen volgens de schoolleiders en leden van de commissie voor de begeleiding ook vaker extra hulp, bijvoorbeeld vanwege moeite met de Nederlandse taal of met het omgaan met digitale middelen. De extra ondersteuning kwam dan van de leraar, de onderwijsassistent en de cvb-leden.
Scholen deden veel organisatorische aanpassingen
De scholen moesten veel maatregelen nemen op organisatorisch gebied, zoals het gebruik van mondkapjes, looproutes, houden van afstand en de afname van zelftests. Roosters moesten worden aangepast, schoolteams werkten in ‘bubbels’ en er werden protocollen gemaakt om snel te kunnen schakelen van fysiek naar online onderwijs. Scholen intensiveerden bovendien de contacten met ouders.
Coronacrisis gaf digitalisering van het onderwijs een boost
Op veel scholen kreeg de digitalisering van het onderwijs een boost door de coronacrisis. Het personeel was trots op de grote en snelle stappen die zijn gemaakt in het digitale onderwijs, zowel tijdens het afstandsonderwijs als bij het onderwijs op school. Scholen vonden het lastig te benoemen welke aanpassingen van het onderwijs nog meer voortkwamen uit de coronacrisis en welke niet. Leraren in het speciaal onderwijs zijn het immers gewend om het onderwijs voortdurend aan te passen en af te stemmen op de onderwijsbehoeften van de leerlingen. Schoolleiders, leden van de commissie voor de begeleiding en leraren gaven aan dat er met name extra aandacht was voor de kwaliteit van het online lesgeven, de kernvakken taal, lezen en rekenen, het welbevinden van de leerlingen en differentiatie. Aanpassingen in het onderwijsaanbod en het lesgeven werden vooral gedaan om het welbevinden, de sociaal-emotionele ontwikkeling en de leerresultaten van de leerlingen te verbeteren. Slechts een enkele school deed aanpassingen om extra onderwijstijd te realiseren.
Aanpassingen van het onderwijsaanbod en lesgeven vanwege corona volgens leraren
| Percentage | |
|---|---|
| Geen specifieke aanpassingen in verband met corona | 10,8 |
| Investering in beter leerstofaanbod | 13,5 |
| Investering in kwaliteit online lesgeven | 41,9 |
| Extra aandacht voor doorgaande lijn in onderwijsaanbod | 9,5 |
| Extra aandacht voor aanleren taal, lezen, rekenen | 52,7 |
| Extra aandacht voor differentiatie | 52,7 |
| Extra aandacht voor inoefenen leerstof via digitale leermiddelen | 28,4 |
| Extra aandacht voor aanbod en aanleren sociale en maatschappelijke vaardigheden | 31,1 |
| Aanpassingen huiswerk (inhoud, omvang) | 8,1 |
| Extra aandacht voor welbevinden | 56,8 |
| Langdurige extra ondersteuning voor individuele leerlingen met een vertraagde ontwikkeling | 29,7 |
| Anders, namelijk | 32,4 |
N = 74
Leerlingen gaven een dikke voldoende voor het onderwijs tijdens corona
Leerlingen gaven hun school gemiddeld een 7,8 voor het onderwijs tijdens de coronacrisis. Volgens de leerlingen namen hun scholen allerlei maatregelen om het onderwijs goed bij hun onderwijsbehoeften en ontwikkeling te laten aansluiten. Er waren bijvoorbeeld laptops of tablets om (thuis) mee te werken. Ook zorgde de school volgens de leerlingen voor goede digitale lessen, meer tijd voor toetsen en extra materiaal om met leerstof te oefenen.
De leerlingen wilden het liefst terug naar ‘normaal’
De meeste leerlingen gaven aan dat ze het mondkapjes dragen, het afstand houden en het handen wassen als vervelende coronamaatregelen ervaarden, die ze niet wilden behouden. Ook andere maatregelen zoals gescheiden pauzes en het werken ‘in bubbels’, vonden verschillende leerlingen onaangenaam. Ze konden daardoor niet op de gebruikelijke wijze met kinderen uit andere groepen spelen en werken. Aan de ander kant wilde een deel van de leerlingen de andere invulling van pauzes en buitenspelen nu juist wel graag behouden.