Gevolgen coronacrisis voor de cognitieve ontwikkeling van vso-leerlingen

Van de leerlingen in het voortgezet speciaal onderwijs die de inspectievragenlijst invulden, gaf iets meer dan de helft aan dat hun leerprestaties sinds de coronacrisis niet veranderd waren. Schoolleiders, leden van de commissie voor de begeleiding en leraren zagen door corona minder risico’s voor de cognitieve ontwikkeling van de leerlingen dan voor hun sociaal-emotionele ontwikkeling. Volgens de leraren ontwikkelden sommige leerlingen zich zelfs boven verwachting.

Leerlingen overwegend optimistisch over hun leerprestaties

Van de leerlingen in het voortgezet speciaal onderwijs die de inspectievragenlijst invulden, gaf iets meer dan de helft aan dat hun cijfers door de coronacrisis niet veranderd waren. Een vijfde zei dat hun cijfers zelfs beter geworden waren. Bij ruim een kwart van de leerlingen gingen de leerprestaties volgens eigen zeggen achteruit. Gemiddeld genomen ervaarden de vso-leerlingen sinds de crisis weinig leerachterstand. Ze merkten dat ze gemakkelijker vooruit konden werken en kregen van school voldoende hulp om een eventuele achterstand in te halen. Het merendeel van de leerlingen gaf aan dat ze sinds de coronacrisis evenveel of soms meer contact hadden met hun leraren over de leerprestaties. 19%van de leerlingen zei dat dit contact door corona verminderd was.

Voldoende zicht op de cognitieve ontwikkeling van de leerlingen

De scholen hebben  in schooljaar 2020/2021 de gebruikelijke procedures en instrumenten ingezet om zich een beeld te vormen van de cognitieve ontwikkeling van de leerlingen. Het ging dan vooral om de afname van methodeonafhankelijke en methodeafhankelijke toetsen en de evaluatie van ontwikkelingsperspectieven. Sommige scholen maakten sinds corona (meer) gebruik van online oefensystemen, die aanvullend zicht bieden op de resultaten van de leerlingen.

Ontwikkeling op kernvakken soms boven verwachting

Volgens leraren, schoolleiders en leden van de commissie voor de begeleiding lijken de risico’s op cognitief gebied mee te vallen. Dit komt onder andere door het online onderwijs tijdens de periodes waarin de leerlingen thuis zaten. Desondanks werd de ontwikkeling in de kernvakken door een deel van hen risicovol genoemd. Vooral in Nederlandse taal (32,1%), maar ook in rekenen/wiskunde (25%). Volgens de leraren ontwikkelden sommige leerlingen zich in de coronatijd juist boven verwachting, zoals leerlingen die thuis minder prikkels ervaarden en zich daar beter konden concentreren. Ook een toegenomen zelfstandigheid van de leerling en een toegenomen betrokkenheid van ouders bij het onderwijs van hun kind werden vaak genoemd als verklaring voor deze versnelde ontwikkeling.

Risico’s voor praktijkvorming en stage

Doordat op school de praktijkvorming en interne stages niet normaal konden doorgaan, konden leerlingen minder werken aan hun werknemers- en arbeidsvaardigheden. Van de bevraagde schoolleiders en cvb-leden gaf 38% aan dat ook de individuele externe stages onder druk stonden. Of stages konden doorgaan, hing vooral af van de sector waarin de leerlingen stage liepen. Vooral in de horeca en in zorg en welzijn gingen de stages niet door. Daarnaast zeiden sommige scholen dat zij profijt hadden van de goede relaties die zij vóór corona met bedrijven en andere werklocaties hadden opgebouwd. De netwerkpartners deden daardoor moeite om de leerlingen toch een stageplek te kunnen bieden.