Gevolgen van de coronacrisis voor het welbevinden van schoolleiders en teamleden in het vso
De inspectie heeft in alle sectoren van het onderwijs een onderzoek uitgevoerd naar de gevolgen van corona. Op deze pagina leest u gevolgen voor het welbevinden van schoolleiders en teamleden in het voortgezet speciaal onderwijs (vso). Het onderzoek vond plaats van half mei tot en met half juli 2021. We voerden gesprekken met besturen, schoolleiders, leden van de commissie voor de begeleiding (cvb) en leraren. Leerlingen van het tweede, voorlaatste en laatste leerjaar van de uitstroomprofielen vervolgonderwijs en arbeidsmarktgericht van de geselecteerde scholen vulden een digitale vragenlijst in. Onderaan deze pagina vindt u ook het technisch rapport met de data, opzet en verantwoording van het onderzoek.
Schoolleiders en teamleden van scholen voor voortgezet speciaal onderwijs gaven aan alles op alles te hebben gezet om het onderwijs te laten doorgaan en daarbij geen kind uit het oog te verliezen. Dat was een grote opgave. Het welbevinden van iets minder dan een derde van de vso-leraren ging erop achteruit. Ook bij een derde van de schoolleiders en leden van de commissie voor de begeleiding ging het welbevinden achteruit. De schoolleiders hebben vooral zorgen over het welbevinden van een beperkte groep leraren, zoals leraren met een eigen kwetsbare gezondheid of van hun familieleden. Daarnaast vinden zij de werkdruk en stressverschijnselen bij het personeel zorgelijk.
Trots, maar ook moe
Schoolleiders en teamleden waren er trots op dat het onderwijs zo veel mogelijk doorging en dat iedereen voortdurend flexibiliteit en veerkracht liet zien. De schoolleiding en teams waren ook trots op het snelle schakelen van fysiek naar online onderwijs en weer terug en de totstandkoming van de hybride werkvormen. Vooral voor de praktijkdocenten was online onderwijs slechts beperkt mogelijk. Het fysiek lesgeven aan halve groepen leerlingen pakte juist wel goed uit. Er waren ook zorgen over de eigen gezondheid. Maatregelen waren soms onduidelijk of moeilijk uitvoerbaar en de vele aanpassingen van roosters en werkvormen kostten veel energie. Het was een hectische tijd en het personeel was moe. De schoolleiding maakte zich zorgen over wat dit op de lange termijn met het welbevinden van het personeel zou doen.
Welbevinden van leraren ging achteruit
Bij iets minder dan een derde van de vso-leraren ging het welbevinden achteruit. Bijna de helft beoordeelde het eigen welbevinden hetzelfde als voor de coronacrisis. Ruim 10% vond dat hun welbevinden erop vooruitging. Leraren gaven aan zowel het fysieke contact met de leerlingen als met de collega’s te hebben gemist. Soms waren er door ‘bubbels’ die werden ingericht, eilandjes ontstaan waardoor teamleden zowel het professionele als het sociale contact misten. Contacten met ouders en leerlingen liepen buiten schooltijd door, wat soms als verzwaring werd ervaren.
Extra taken voor schoolleiders en leden van de commissie voor de begeleiding
Het welbevinden van de schoolleiders en de cvb-leden in het vso laat eenzelfde beeld zien als dat van de leraren. De helft vond dat hun welbevinden gelijk bleef, ongeveer een derde vond dat hun welbevinden achteruitging en nog eens 10% vond dat het vooruitging. Schoolleiders moesten steeds ‘aan’ staan en vaak in het weekend doorwerken om bijvoorbeeld nieuwe roosters te maken of ouders te informeren over een coronabesmetting. Ook de commissie voor de begeleiding kreeg er taken bij en dan met name in de contacten rond leerlingen in complexe thuissituaties.
Professioneel welbevinden van leraren, schoolleiders en cvb-leden in vergelijking met situatie van vóór de coronacrisis
| Veel slechter | Slechter | Gelijk | Beter | Veel beter | Niet te scoren | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Cvb-leden | 0 | 33,3 | 46,7 | 10 | 0 | 10 |
| Directie | 0 | 30 | 43,3 | 13,3 | 0 | 13,3 |
| Leraren | 0 | 29,2 | 52,1 | 10,4 | 0 | 8,3 |
Impact van corona verschilde sterk per school
Uit de gesprekken met de scholen bleek dat er grote verschillen waren in de impact die corona had op de school en hoe dit het welbevinden van het personeel beïnvloedde. Er zijn scholen waar veel personeelsleden en leerlingen ziek zijn geweest en scholen die niet of nauwelijks te maken hadden met besmettingen en ziekte. Ook maakte het veel uit of het personeel tijdens de lockdowns het werk moest combineren met het opvangen van eigen kinderen thuis.
Schoolleiders hadden voldoende aandacht voor het personeel
De schoolleiding had zicht op het welbevinden van het personeel. De meerderheid van de leraren in het voortgezet speciaal onderwijs vond dat de schoolleiding aandacht had voor hun welbevinden in de coronacrisis. De leraren misten vooral het onderling contact met collega’s en extra handen in en om de klas.