Onderzoek toont financieel wanbeleid bij alle SvPO-scholen
Het onderwijs op alle acht SvPO-scholen is ernstig in gevaar gebracht doordat de bestuurder financieel wanbeleid heeft gevoerd. Dat blijkt uit uitgebreid onderzoek door de Inspectie van het Onderwijs. Geld dat bestemd was voor onderwijs en leerlingen is aan de scholen onttrokken. Voor ruim 22 miljoen euro aan publiek geld is onrechtmatig besteed, ongeveer 16 miljoen daarvan kwam ten onrechte terecht bij private stichtingen waarover de schoolbestuurder zeggenschap heeft. Daardoor is het voortbestaan van de scholen in gevaar gebracht. Het bedoelde geld was bestemd voor het onderwijs. Als dit niet terugvloeit naar de scholen, betekent dat dit de financiële positie van de scholen ernstig verzwakt.
De Inspectie van het Onderwijs voerde uitgebreid onderzoek uit naar de huisvesting van de acht Scholen voor Persoonlijk Onderwijs in Amsterdam, Utrecht, Hoorn, Deventer, Hengelo, Geldermalsen, Kapelle en Hurdegaryp.
Daarbij heeft de inspectie wanbeheer vastgesteld, omdat er sprake is van financieel wanbeleid, ongerechtvaardigde verrijking en onrechtmatig handelen waarbij financieel voordeel behaald is ten gunste van de bestuurder of derden.
Leerlingen krijgen onderwijs van onvoldoende kwaliteit
De inspectie vindt de situatie extra zorgelijk omdat bij alle acht de scholen verbeteringen in de kwaliteit van het onderwijs noodzakelijk zijn. Dat geldt het meest voor de scholen in Amsterdam, Utrecht en Hoorn omdat deze in het voorjaar van 2021 al als Zeer Zwak zijn beoordeeld. Utrecht voor de tweede keer op rij.
Om deze verbeteringen in de onderwijskwaliteit door te kunnen voeren is geld nodig. Dit geld is er niet en naar verwachting is er ook op korte termijn niet genoeg geld beschikbaar om het onderwijs voor de leerlingen te verbeteren. Dit betekent dat de leerlingen nog langer onderwijs krijgen waarvan de kwaliteit niet op orde is.
Onrechtmatige investeringen in vastgoed
De inspectie heeft vastgesteld dat het eigendom van verschillende schoolgebouwen is overgedragen aan een private stichting zonder dat daar een redelijke vergoeding tegenover stond. Ook is er publiek geld geïnvesteerd in vastgoed dat niet in het bezit is van de scholen. Er is op die manier publiek geld aangewend waarbij derden bevoordeeld werden, terwijl de SvPO-scholen dit geld zelf hard nodig hadden.
Daarnaast heeft de bestuurder de vrijwillige ouderbijdrage van ouders uitgegeven aan vastgoed, terwijl dat geld bedoeld was voor taalreizen en schoolkosten. De inspectie becijfert dat in 2018, 2019 en 2020 ouders in totaal maximaal ruim 2,2 miljoen euro hebben bijgedragen. De scholen brachten intussen de kosten die gemaakt zijn voor taalreizen en schoolkosten ten laste van de rijksbekostiging.
Ook intern toezicht schiet tekort
Het wanbeheer heeft mede kunnen ontstaan door het tekortschieten en ontbreken van een deugdelijk intern toezicht. Vanaf medio 2021 vond er feitelijk geen intern toezicht meer plaats op het handelen van de uitvoerend bestuurder. Terwijl deze bestuurder van de scholenstichtingen ook de enige bestuurder is van de twee private stichtingen. In geval van strijdige belangen bij transacties tussen deze stichtingen en de scholenstichtingen, vindt daarop een periode lang geen nader intern toezicht plaats. Er was meermaals sprake van bevoordeling van de twee private stichtingen met als gevolg de financiële benadeling van de SvPO-scholenstichtingen. Voor deze benadeling bestaat geen rechtvaardiging.
Vervolgtoezicht
De geconstateerde onrechtmatige bestedingen zullen onderwerp zijn van een zogeheten handhavingstraject. De besturen van de SvPO-scholenstichtingen zullen de financiële huishouding duurzaam moeten herstellen en de inspectie is een traject van terugvordering gestart. De inspectie heeft een dringende oproep aan de bestuurder gedaan om herstel al zelf te realiseren.
Gezien de zorgwekkende financiële situatie waarin de acht SvPO-scholenstichtingen zich eind 2020 bevonden, zal de inspectie daarbij ook moeten kijken naar de effecten van een eventuele terugvordering voor de continuïteit van de scholen. Momenteel wordt bekeken of en hoe (een deel van) deze onrechtmatige bestedingen teruggehaald kan worden bij de partijen die hiermee ongerechtvaardigd zijn verrijkt. De scholen staan onder verscherpt financieel toezicht.
Ook andere instanties - zoals gemeenten, de Belastingdienst en het Openbaar Ministerie - zijn ingelicht over de situatie bij de SvPO-scholenstichtingen, zodat zij eventuele maatregelen kunnen treffen. Bij het OM is aangifte gedaan omdat er een redelijk vermoeden bestaat van een strafbaar feit.
Voor het onrechtmatige gebruik van de vrijwillige ouderbijdrage heeft de inspectie de bestuurder herstelopdrachten gegeven. Tegelijkertijd kunnen ouders zelf ook de schoolleiding en het bestuur aanspreken op de onjuist bestede vrijwillige ouderbijdrage. Het kan daarbij helpen als de betrokken ouders zoveel mogelijk gezamenlijk een standpunt innemen en samen optrekken.
Rapporten
Hieronder een overzicht van alle scholen met links naar pagina’s waar de diverse rapporten te vinden zijn.