Stijgende lijn in het aantal dossiers bij vertrouwensinspecteurs zet door

Nieuwsbericht | 22-01-2024 | 12:00

De stijging kan verschillende oorzaken hebben. Het groeien van de bekendheid van het meldpunt kan een rol spelen, maar er kunnen ook meer zaken zijn gaan spelen. De vertrouwensinspectie rapporteert over de aantallen; ze doet geen onderzoek naar de achtergrond en trekt dus ook geen inhoudelijke conclusies in dit overzicht. Wel bericht de inspectie over trends die ze opmaakt uit de dossiers.

Wederom toename van het aantal dossiers bij de vertrouwensinspectie

In 992 dossiers ging het over psychisch geweld, in 560 van de dossiers om fysiek geweld, in 318 dossiers over seksuele intimidatie en in 152 dossiers om (mogelijk) seksueel misbruik. Het aantal dossiers over discriminatie en radicalisering bedraagt respectievelijk 116 en 7. In dit schooljaar zijn er 8 dossiers aangelegd waarin de melder niet wilde vertellen over welke instelling/sector het ging. Deze dossiers zijn daarom in de onderverdeling niet terug te vinden. 

De toename van het aantal dossiers wordt onderstreept door het aantal unieke meldingen per maand (3125 totaal over het gehele schooljaar). 1 dossier kan meerdere meldingen in zich hebben. Bijvoorbeeld: het bestuur meldt zich bij de vertrouwensinspectie, maar ook bij de ouder en de zedenpolitie.

Met uitzondering van oktober 2022 en augustus 2023 kwamen er het gehele jaar iedere maand meer meldingen binnen dan de maanden in voorgaande jaren. In juni 2023 registreerden de vertrouwensinspecteurs 425 meldingen, in juni 2022 was dit aantal 337. Niet eerder sinds het bestaan van het meldpunt zijn er meer dan 400 meldingen in 1 maand verwerkt.

Toename aantal dossiers seksueel geweld

Sinds enkele jaren ziet de inspectie dat ze meer dossiers opmaakt over seksuele intimidatie en seksueel misbruik. Daarbinnen groeit het aantal dossiers over met taken belaste personen richting minderjarige leerlingen of studenten. Een met taken belast persoon is bijvoorbeeld een leerkracht of een lid van het onderwijs ondersteunend personeel. In schooljaar 2022-2023 is het aandeel 22 procent (470 dossiers), ten opzichte van 23 procent (400 dossiers) in schooljaar 2021-2022.

Aandeel met taken belaste personen bij mogelijk seksueel misbruik wederom hoog

In het schooljaar 2022-2023 is in 91 van 152 van de dossiers die gaan over een vorm van seksueel misbruik de beklaagde een met taken belast persoon. In het schooljaar 2021-2022 was dit in 79 van de 139 dossiers het geval. En in 2020-2021 gold dit voor 67 van de 91 dossiers.

In de categorie seksuele intimidatie is in schooljaar 2022-2023 in 178 van de 318 dossiers de beklaagde een met taken belast persoon. In schooljaar 2021-2022 was dit in 165 van de 261 dossiers het geval. En in 2020-2021 was in 93 van 176 dossiers de beklaagde een met taken belast persoon.

Aandeel leerlingen jonger dan 13 jaar blijft toenemen

Voor het vierde jaar op rij valt het hoge aantal meldingen op waarbij leerlingen jonger dan 13 jaar betrokken zijn. Meer dan de helft (1105) van het totaal aantal dossiers (2152) is afkomstig uit de sector primair onderwijs. Vorig schooljaar ging dit nog om 880 van de 1743 dossiers, ongeveer een derde van het totaal.

In het primair onderwijs zien we 314 van de in totaal 560 dossiers in de categorie fysiek geweld. Hierin valt op dat ook de ernst van de dossiers verschuift. Voorheen gingen deze dossiers voornamelijk over trekken en duwen, maar afgelopen schooljaar zien we een verschuiving naar de subcategorieën mishandeling of letsel door schuld. In 2021-2022 waren 282 van de 478 dossiers fysiek geweld afkomstig uit het primair onderwijs.

Verdere bijzonderheden

Wat verder opvalt in het overzicht meldingen vertrouwensinspecteurs 2022-2023:

• Ernstigere vormen van geweld in het voortgezet onderwijs.
  Er zijn meer dossiers en er heeft een verschuiving plaatsgevonden in de ernst van het geweld. Het valt op dat er meer dossiers zijn die betrekking hebben op het (oneigenlijke) gebruik van sociale media. Ten slotte valt het op dat 57 van de in totaal 116 dossiers in de categorie discriminatie betrekking hebben op de sector voortgezet onderwijs. Het merendeel van deze dossiers betreft discriminatie op grond van afkomst.
• In de categorie psychisch geweld kent de vertrouwensinspectie een subcategorie; intimidatie op de werkvloer. Dit jaar zijn er opvallend genoeg maar liefst 71 geregistreerd. De vertrouwensinspecteurs hebben alleen een adviserende rol in dossiers die onderliggende personeelszaken betreffen.

Meer informatie in het overzicht van de meldingen

Extra aandacht voor de interne meldplicht en onverwijlde overlegplicht met de vertrouwensinspecteur

Als een medewerker op enigerlei wijze bekend is geworden met een mogelijk zedenmisdrijf door een met taken belaste persoon richting een minderjarige leerling of student, moet deze medewerker dit onverwijld (direct) melden bij het schoolbestuur. We noemen dit de meldplicht. Het is niet voldoende om een tussenpersoon te informeren, zoals bijvoorbeeld een lid van de schoolleiding of een vertrouwenspersoon. De meldplicht geldt voor alle met taken belaste personen op een school of instelling.

Als een bestuur een mogelijk vermoeden heeft van seksueel misbruik door een met taken belaste persoon jegens een minderjarige leerling of student, is het bestuur verplicht onverwijld contact op te nemen met de vertrouwensinspecteurs. Als er uit het overleg blijkt dat er sprake is van een redelijk vermoeden, draagt de vertrouwensinspecteur het bestuur op aangifte te doen.

De inspectie heeft deze regels de afgelopen tijd extra onder de aandacht gebracht en blijft dit de komende tijd ook doen. In het toezicht agenderen we de naleving op de meld-, overleg- en aangifteplicht en wordt dit punt zo nodig meegenomen tijdens bestuursgesprekken. Ook komt er aandacht voor een stelselonderzoek Veiligheid in de eerste helft van 2024, waarbij we ook focussen op de taak en functie van de vertrouwensinspectie. In oktober 2022 hebben we een flyer naar alle besturen gestuurd om de meldplicht onder de aandacht te brengen.

Taken van de vertrouwensinspecteur

Ouders, leerlingen, docenten, directies en besturen, maar ook vertrouwenspersonen kunnen de vertrouwensinspecteur van de Inspectie van het Onderwijs raadplegen wanneer zich in of rond de school (ernstige) problemen voordoen op het gebied van:

• seksueel misbruik (zedenmisdrijven)
• seksuele intimidatie
• psychisch en fysiek geweld (waaronder pesten)
• discriminatie en radicalisering

De vertrouwensinspecteur luistert en informeert. Zo nodig adviseert de vertrouwensinspecteur ook, bijvoorbeeld over een traject naar het indienen van een formele klacht of het doen van aangifte.

Meer informatie
Meer over de vertrouwensinspecteur, en de meld-, overleg- en aangifteplicht leest u op de pagina over de vertrouwensinspecteurs. Hier vindt u ook meer informatie over toekomstige wetswijzingen.