Nieuwsbrief inspectie: primair onderwijs - oktober 2020

In juni hebben we al aangekondigd hoe we na de zomervakanties toezicht houden op het onderwijs. Uitgangspunt blijft toezicht op afstand waar dat kan. We doen vooral onderzoek op locatie als we risico’s zien en gesprekken of onderzoek ter plekke nodig vinden. Wat nodig is, wordt per geval bekeken. Bij onderzoek op locatie volgen we uiteraard de geldende richtlijnen. Op onze website leest u hoe het toezicht er de komende periode uitziet.

Bijgestelde aanpak vierjaarlijkse onderzoeken bestuur en scholen

In het schooljaar 2020/2021 werkt de inspectie met 2 soorten vierjaarlijks onderzoek bestuur en scholen. De nieuwe variant is het zogeheten compacte vierjaarlijks onderzoek. Besturen die dit schooljaar aan de beurt zijn voor het vierjaarlijks onderzoek en waarbij we tijdens het voorbereidende onderzoek geen risico’s zien, komen in aanmerking voor zo’n compact vierjaarlijks onderzoek. We voeren deze compacte onderzoeken zoveel mogelijk uit voor de kerstvakantie. Natuurlijk stellen we de desbetreffende besturen hier tijdig van op de hoogte. Overigens zetten we de besturen die dit schooljaar met de compacte variant worden onderzocht bovenaan de planning voor de volgende cyclus die begint op 1 augustus 2021.

Aanpassingen Jaarwerkplan 2020

Vanwege de coronacrisis richten we ons met het stelseltoezicht dit schooljaar met name op onderzoeken die op afstand kunnen worden uitgevoerd. Hierdoor wijken we op enkele punten af van het Jaarwerkplan 2020. We houden ons de komende tijd onder andere bezig met:

• De derde en laatste meting van onderwijs op afstand tijdens COVID-19. Deze meting vindt plaats tot 14 oktober bij besturen en scholen die ook aan de eerdere metingen hebben deelgenomen.
• Het themaonderzoek Kwaliteitsverbetering en de leerlingenpopulatie. Voor dit onderzoek gaan we gedurende dit schooljaar ruim 2000 scholen (van vrijwel alle besturen) onderzoeken. Dit zal merendeels op afstand gebeuren. Anders dan gebruikelijk zullen we de besturen niet informeren over de deelname van een van hun scholen. Uiteraard worden de geselecteerde scholen wel tijdig op de hoogte gebracht van het onderzoek.

Afgelopen schooljaar hebben de basisscholen geen eindtoets kunnen afnemen. Dit heeft gevolgen voor de wijze waarop de inspectie de resultaten beoordeelt (zie Regeling leerresultaten po 2020). We kijken immers altijd naar de resultaten van de laatste 3 schooljaren. In onze vorige nieuwsbrief hebben we al aangegeven hoe we hier tot mei 2021 mee omgaan. Inmiddels is ook duidelijk hoe we dit daarna doen. Lees op onze website hoe we de standaard Resultaten (OR1) tot mei 2021 en daarna beoordelen.

Scholen verschillen in de leerresultaten die hun leerlingen behalen. In ons onderzoek ‘Schoolverschillen’ zochten we een antwoord op de vraag wat werkt om hoge(re) leerresultaten te behalen. We vonden verschillen in de aanpak van scholen die hoge leerresultaten halen en scholen die minder hoge leerresultaten halen. Hierover rapporteerden we eerder dit jaar in de Staat van het Onderwijs (pagina 23). Via onze website bieden we nu meer informatie over de factoren die verschil maken. U vindt daar ook een poster met deze factoren en een suggestie voor een werkwijze om als team samen aan de slag te gaan om hoge(re) leerresultaten te realiseren. De poster is te downloaden om digitaal of op papier te gebruiken op school. Via de links op de digitale poster vindt u ook de achtergrondinformatie.

Voor het verbeteren van de leesprestaties van leerlingen is krijgen van inzicht in de vaardigheden van leerlingen en in het leerproces essentieel. In het voorjaar van 2021 start daarom een groot onderzoek naar begrijpend lezen. Hiervoor hebben schoolleiders van 165 basisscholen in september een uitnodiging ontvangen. Voor een representatief beeld van de leesprestaties van Nederlandse leerlingen is het erg belangrijk dat uitgenodigde scholen daadwerkelijk aan het onderzoek deelnemen.

Het onderzoek duurt een ochtend. Een onderzoeker neemt op school (als de maatregelen in verband met COVID-19 dat toelaten) een taak begrijpend lezen en een vragenlijst af bij de leerlingen uit groep 6 en groep 8. Ook de leerkrachten van die groepen en de schoolleider vullen een vragenlijst in. Leerlingen krijgen een presentje als dank voor hun deelname. De schoolleider ontvangt de leesresultaten van de school in een overzichtelijke schoolrapportage. Bovendien mogen 2 teamleden van school (kosteloos) deelnemen aan een workshop over goed onderwijs in begrijpend lezen. Lees op de website van het Expertisecentrum Nederlands meer informatie over het leesonderzoek.

(Een vermoeden van) seksueel misbruik -tussen een met taken belast persoon en een leerling- op uw school heeft grote impact. Daarom is het goed om te weten wat u in zo’n situatie moet doen, zodat u snel de juiste stappen zet. De wet schrijft voor dat iedere medewerker die een vermoeden heeft van een zedenmisdrijf tussen een met taken belast persoon en een minderjarige leerling, dit meteen moet melden bij het bestuur. Het bestuur moet vervolgens meteen overleggen met de vertrouwensinspecteur. Als uit dat overleg blijkt dat er sprake is van een redelijk vermoeden van een strafbaar feit, dan is het bestuur verplicht aangifte te doen.

Overigens kunt u ook bij andere zaken, zoals seksueel misbruik tussen leerlingen, seksuele intimidatie, fysiek en psychisch geweld en discriminatie en radicalisering, de expertise inroepen van de vertrouwensinspecteur. Lees op onze website meer over de meld-, overleg- en aangifteplicht in het onderwijs bij zedenmisdrijven.

Er leven in verband met het coronavirus veel vragen over het melden van verzuim. Moet verzuim vanwege thuisquarantaine wel of niet worden gemeld? En welke regels gelden voor het melden van verzuim bij online onderwijs? Op de website van DUO kunt u steeds de meest recente richtlijnen voor het melden van verzuim vinden. Als inspectie kijken wij regelmatig of aanpassing van de richtlijnen voor het melden van verzuim nodig is. Bijvoorbeeld omdat nieuwe of gewijzigde maatregelen om het coronavirus terug te dringen van kracht zijn geworden. We doen dit samen met het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) en Ingrado.

Als scholen in schooljaar 2019/2020 vanwege de coronamaatregelen hebben moeten afzien van het monitoren van de sociale veiligheid, zal de inspectie daar niet op handhaven. Wel hebben we laten weten dat het van belang is dat scholen actief invulling blijven geven aan hun zorgplicht, zodat leerlingen (zowel bij online lessen als op school) zich veilig voelen. De gegevens van scholen die wel hebben gemonitord, worden op de gebruikelijke wijze bij het toezicht betrokken.

Dit schooljaar weer monitoren

Nu de scholen dit schooljaar weer open zijn en leerlingen volledig naar school gaan is het weer mogelijk om de monitor voor sociale veiligheid door de leerlingen in te laten vullen. We gaan er daarom van uit dat de scholen zich voor dit schooljaar houden aan de monitorverplichting. Mocht de situatie veranderen, dan zullen we u informeren over de gevolgen daarvan voor de monitorverplichting.

Op onze website leest u meer over de monitoring en vindt u veelgestelde vragen. 

De inspectie gaat nadrukkelijker toezien op de registraties in het basisregister onderwijs (BRON). In de (bijlagen bij de) Regeling register onderwijsdeelnemers leest u welke gegevens besturen en onderwijsinstellingen moeten uitwisselen met BRON. Hierin leest u ook aan wie de gegevens verstrekt kunnen worden. Voorheen stonden deze voorschriften verspreid over diverse wetten, besluiten en regelingen, maar sinds juni staan deze regels - zoveel mogelijk gebundeld - in de Regeling register onderwijsdeelnemers en de onderliggende wetgeving. Graag wijzen wij u erop dat het registeren van de begin- en de einddatum van de ontwikkelingsperspectieven (opp’s) en het registreren van de periode van plaatsing van een leerling op een orthopedagogisch-didactisch centrum (opdc) in BRON een verplichting is. Op onze website vindt u meer informatie over de ontwikkelingsperspectieven en het orthopedagogisch-didactisch centrum.

De inspectie (directie Rekenschap) voert, in opdracht van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, in het tweede halfjaar van 2020 controles uit naar de bijzondere bekostiging in het primair en (voortgezet) speciaal onderwijs. Hierbij gaat het onder andere om de bekostiging van asielzoekerskinderen, leerlingen met een ernstige meervoudige beperking en de CUMI-leerlingen. Ook kijken we naar de registratie van het ongeoorloofd verzuim tussen de start van het vorige schooljaar en 1 oktober 2019. We hebben de 364 scholen en hun besturen die dit jaar worden onderzocht al op de hoogte gebracht.

De onderzoeken staan los van de reguliere vierjaarlijkse onderzoeken bestuur en scholen. De rapporten over de onderzoeken worden niet openbaar gemaakt, omdat ze mogelijk te herleiden zijn naar individuele leerlingen. Lees ook het nieuwsbericht over het onderzoek naar bijzondere bekostiging.

De inspectie heeft onderzoek gedaan naar de schoolloopbanen van kwetsbare leerlingen die uitstromen naar een entreeopleiding (mbo). Voor dit onderzoek selecteerden we 15 scholen voor voortgezet (speciaal) onderwijs en 15 scholen voor primair of speciaal onderwijs waar veel leerlingen vandaan komen die naar entreeopleidingen uitgestroomd zijn of gaan uitstromen. Uit dit themaonderzoek blijkt dat de begeleiding van kwetsbare leerlingen in de overgang naar vervolgonderwijs te veel afhankelijk is van individuele initiatieven van leerkrachten, ketenpartners en andere begeleiders. De begeleiding zou meer moeten worden ingebed in en ondersteund met afspraken en structurele samenwerking tussen scholen en ketenpartners. Lees het rapport over de schoolloopbanen van kwetsbare leerlingen die uitstromen naar de entreeopleiding.

De inspectie werkt aan nieuwe onderzoekskaders voor 2021-2024. Dit doen we op basis van de evaluatie van de huidige kaders, die in augustus 2017 van kracht werden. De uitgangspunten van het toezicht blijven gelijk: kern van het toezicht is het stimuleren én waarborgen van de onderwijskwaliteit. Onze werkwijze wordt nog beter op deze doelen afgestemd, waarbij we het bestuursgerichte toezicht versterken. Ook gaan we meer aandacht besteden aan problemen die de individuele school en bestuur overstijgen en naar voren komen in ons stelseltoezicht.

De komende maanden spreken we met het onderwijsveld en het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap over de voorgenomen aanpassingen. In komende nieuwsbrieven en op onze website zullen we u verder informeren over de ontwikkelingen. We willen in augustus 2021 starten met het nieuwe kader.

Lees meer over de verdere versterking van het bestuursgerichte toezicht.

Sinds 1 september 2020 is Alida Oppers de inspecteur-generaal van het Onderwijs. In haar weblog ‘Eerste indruk’ stelt zij zich voor. Alida Oppers: “Graag nodig ik u uit om mij en mijn collega’s te blijven bevragen, ons open en kritisch te blijven volgen. Zo kunnen we ieder vanuit de eigen rol verder bouwen aan de kwaliteit van het onderwijs. Het is ons uiteindelijk allemaal te doen om de leerlingen en studenten. Juist ook de leerlingen en studenten van nu, die straks hopelijk, ondanks alles, terug kunnen kijken op een geslaagde school- en studieloopbaan.” Lees de weblog van Alida Oppers.

De website waar alle inspectieresultaten besturen en instellingen op staan, zoals rapporten en oordelen van scholen, is vernieuwd! De website heeft een overzichtelijke structuur en nieuwe uitstraling gekregen. Laat ons weten wat u ervan vindt via de feedback-button. Lees meer in het nieuwsbericht op onze website.