Nieuwsbrief inspectie: primair onderwijs - 13 december 2023

Sinds september 2023 onderzoekt de inspectie de nieuwe standaard Basisvaardigheden (OP0). Op dit moment geven we scholen een herstelopdracht als ze niet aan de wettelijke eisen voldoen. We spreken daarbij nog geen oordeel uit. Het werkt ook niet door in het eindoordeel over de school.

De afgelopen maanden moesten we veel herstelopdrachten geven op basis van de standaard. We willen eerst meer zicht krijgen op de oorzaken daarvan, voordat we overgaan op het uitspreken van oordelen over OP0.

Daarnaast zien we dat er nog veel vragen leven in het onderwijsveld. Daarom zetten we het komend halfjaar in op het bieden van verduidelijking van de standaard.

Komend voorjaar besluiten we over hoe en wanneer we OP0 gaan beoordelen. We houden u op de hoogte via de website en onze nieuwsbrieven.

De stand van zaken standaard Basisvaardigheden

In de nieuwsbrief van oktober 2023 informeerden we u over de wijzigingen rond de doorstroomtoets en de beoordeling van de leerresultaten. We kregen vervolgens veel vragen van besturen en scholen. Op onze website gaan we daarom nader in op de gevolgen voor de beoordeling van de leerresultaten.

Doorstroomtoets en beoordeling leerresultaten

De inspectie heeft de nieuwe schoolweging gepubliceerd. We gebruiken de schoolweging als we de leerresultaten van basisscholen beoordelen. Daarbij houden we rekening met de leerlingpopulatie van de scholen aan de hand van de schoolweging. We publiceerden de schoolweging later dan we voorheen deden. Dit komt doordat het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) sinds vorig schooljaar (2022-2023) de schoolweging later in het jaar publiceert. We gebruiken de nieuwe schoolweging vanaf het moment dat we de resultaten van de doorstroomtoets in 2024 bij de beoordeling betrekken.

Nieuwe schoolweging primair onderwijs gepubliceerd

De tijd van het jaar nadert dat basisscholen de schooladviezen opstellen voor leerlingen uit groep 8. Voor de loopbaan van leerlingen is dit een belangrijke stap. Een spannend moment dus voor leerlingen en ouders. Maar ook voor leraren en directeuren. Voor leerlingen is het belangrijk dat zij een kansrijk schooladvies én een kansrijke plek krijgen voor het voortgezet onderwijs. Daarom vragen wij opnieuw uw aandacht voor een onderzoek dat we de afgelopen jaren uitvoerden naar de overgang van het primair naar voortgezet onderwijs. Ook brachten we het document Feiten en fabels over de overgang po-vo uit.

Aandachtspunten overgang van po naar vo

In de nieuwsbrief primair onderwijs besteden we sinds dit schooljaar aandacht aan de overige wettelijke vereisten. In de vorige nieuwsbrief ging het over de regels voor inschrijving en toelating. Deze keer: de Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG). Ook, of eigenlijk juist, in tijden van lerarentekort is het van belang dat er een VOG wordt aangevraagd. We zien dat de vraag van andersoortig personeel, dus naast leerkrachten, stijgt. Sommigen scholen werken met stagiaires zonder leer-arbeidsovereenkomst of met vrijwilligers. Hiervoor is de VOG niet wettelijk verplicht, maar u kunt dit als school of bestuur wel zelf verplichten. Het op tijd en voor iedereen aanvragen van de VOG’s draagt bij aan een veilig leerklimaat.

Ons onderzoek Sturing op de basisvaardigheden leverde een aantal praktische aanbevelingen op van en voor besturen, scholen en opleidingen. Een van de aanbevelingen is om planmatig, doelgericht en cyclisch te werken aan het verbeteren van basisvaardigheden. Het is belangrijk dat besturen, scholen of opleidingen daarbij concrete en meetbare doelen hanteren en uitgaan van hoge verwachtingen. Op basis van de gemeten effecten bepalen ze of ze de doelen en/of de aanpak moeten bijstellen.

Sturing op de basisvaardigheden

De inspectie voert in 2024 meer onderzoek uit op scholen en opleidingen. Met ons toezicht willen we inspelen op de opgaven die we zien voor het behoud en de verbetering van de 
onderwijskwaliteit en de continuïteit daarvan. Dat staat in ons Jaarwerkplan 2024.

De basisvaardigheden (taal, rekenen en burgerschap) blijven belangrijke aandachtspunten. We richten ons daarbij op instellingen waar dat het meeste nodig is.

Vanwege de beschikbare capaciteit voeren we in 2024 geen vierjaarlijkse onderzoeken uit bij onderwijsbesturen waar we (nagenoeg) geen risico’s zien. Deze onderzoeken schuiven niet automatisch door. In 2025 stellen we een nieuwe planning op voor de bestuursonderzoeken.

Jaarwerkplan 2024

Mariëlle Paul, de minister voor Primair en Voortgezet Onderwijs, liet de Tweede Kamer onlangs met een brief weten hoe het ervoor staat met de versterking van het toezicht. Over een belangrijk deel van de ontwikkelingen hebben we u de afgelopen maanden geïnformeerd. We hebben een nieuwe standaard Basisvaardigheden ontwikkeld en opgenomen in het aangepaste onderzoekskader per 1 augustus 2023. De focus van ons toezicht ligt meer dan voorheen op basisvaardigheden en sociale veiligheid, en we doen vaker onderzoek bij scholen.
Voor een deel gaat de brief ook over projecten van het ministerie. Zoals de verduidelijking van de wettelijke eisen, een toets op goed bestuur en uitbreiding van ondersteuning voor scholen en besturen.

Lees de kamerbrief

De komende maanden gaan we verder met het versterken van ons toezicht. Zo werken we aan een bijstelling van het onderwijsresultatenmodel voortgezet onderwijs. In het voorjaar zal daar meer duidelijkheid over zijn.
Verder onderzoeken we hoe we het stimulerend toezicht nader kunnen vormgeven. Dit doen we onder andere naar aanleiding van de afschaffing van de waardering Goed op schoolniveau en het predicaat Excellente School. Ten slotte onderzoeken we de werking en het effect van onaangekondigd toezicht, waarover u hieronder kunt lezen.

Sinds augustus dit jaar voeren we vaker onderzoek uit bij scholen. We doen namelijk vaker onderzoek als we risico's op scholen zien. Daarnaast voeren we sinds augustus steekproefsgewijze kwaliteitsonderzoeken uit waarvan we er inmiddels 205 hebben uitgevoerd.

Dit voorjaar organiseren we een webinar waarin we onze bevindingen uit de risico- en steekproefonderzoeken met u delen. We gaan daarbij onder andere in op wat we geconstateerd hebben met de nieuwe standaard Basisvaardigheden. We zullen de webinar in ieder geval aankondigen via onze website.

De inspectie onderzoekt de werking en het effect van onaangekondigd toezicht. Het onderzoek bestaat onder andere uit een pilot waarin we een kleine groep scholen onaangekondigd bezoeken. Na het bezoek interviewen we de betrokkenen van de school en de inspecteurs over hun ervaring.

We horen graag de mening van onderwijsprofessionals

We willen ook graag weten wat de rest van de onderwijsprofessionals vindt van onaangekondigd toezicht. We hebben daarom een korte vragenlijst opgesteld voor leraren/docenten, schoolleiders, opleidingsmanagers en bestuurders. We nodigen hen van harte uit om de vragenlijst in te vullen. Dit kan tot en met 15 januari 2024. Het invullen kost ongeveer 5 minuten.

Ga naar de vragenlijst

In februari organiseren we 3 dialoogsessies over ons rapport Zicht en sturing op en verantwoording van doelmatige besteding middelen passend onderwijs. In het onderzoek ontwikkelden we een theoretisch kader. Tijdens de sessies willen we met samenwerkingsverbanden passend onderwijs in gesprek over hoe de samenwerkingsverbanden de bevindingen en aanbevelingen kunnen
oppakken. De dialoogsessies vinden plaats in Utrecht (5 februari), Tilburg (6 februari) en Zwolle (8 februari). De besturen van de samenwerkingsverbanden hebben hiervoor een uitnodiging gekregen. Ook schoolbesturen kunnen zich aanmelden via Toezichtswv@owinsp.nl en eventueel vragen stellen.

De situatie in Israël en de Palestijnse Gebieden kan tot heftige reacties leiden, ook in en rond de klas. Juist dan moet de school een omgeving bieden waarin iedereen zich geaccepteerd en veilig voelt. Hoe ga je daar als school of instelling mee om? We zien dat dit momenteel extra ingewikkeld kan zijn, of spannend. Hier biedt het burgerschapsonderwijs handvatten voor. Graag wijzen we ook op de ondersteuning die bijvoorbeeld de Stichting School & Veiligheid biedt. Voor bijzondere situaties zijn er verder onze vertrouwensinspecteurs. Zoals altijd kan iedereen hen raadplegen als zich in of rond de school problemen voordoen rond bijvoorbeeld discriminatie of radicalisering.

…start in januari de inschrijving voor het congres De Staat van het Onderwijs 2024.

…maakten wij met het onderwijs een podcast over sociale veiligheid. We spraken over structurele oplossingen en handreikingen. Luister de podcast. 

…hebben we het formulier voor ‘aanvragen van afwijking onderwijstijd’ en de bijbehorende keuzehulp aangepast. Lees meer.

…willen de 4 inspecties binnen Toezicht Sociaal Domein in hun toezicht meer aandacht besteden aan hoe organisaties binnen het sociaal domein samenwerken. Lees meer.