Nieuwsbrief inspectie: speciaal onderwijs - juni 2022

Vanwege de coronacrisis besloot de inspectie de resultaten in het schooljaar 2021/2022 niet te beoordelen. We hervatten de beoordeling nu het onderwijs weer op de scholen plaatsvindt. We willen daarmee waarborgen dat leerlingen voldoende leren. Er is sprake van een overgangsperiode, waarin we rekening houden met de gegevens die beschikbaar en betrouwbaar zijn. Scholen en besturen kunnen er zo van op aan dat de beoordeling recht doet aan de huidige situatie.

Uitgangspunten

We hanteren voor de beoordeling gelijke uitgangspunten voor primair, voortgezet en (voortgezet) speciaal onderwijs:

• we kijken naar de resultaten van meerdere jaren;
• we houden rekening met het gegeven dat er in schooljaar 2019/2020 geen centraal eindexamen en eindtoets zijn afgenomen, en dat de resultaten in schooljaar 2020/2021 beïnvloed zijn door corona; 
• het ‘verhaal’ van de school betrekken we altijd bij de uiteindelijke beoordeling van de resultaten.

De uitwerking verschilt per sector

De uitgangspunten zijn in de sectoren op een verschillende wijze uitgewerkt, omdat de regelgeving en de situatie tijdens de coronaperiode niet gelijk waren. 

• Uitwerking uitgangspunten (voortgezet) speciaal onderwijs 

Steeds meer mensen uit Oekraïne komen naar Nederland, waaronder veel kinderen en jongeren. Na alle uitdagingen in coronatijd spannen scholen en gemeenten zich opnieuw enorm in om Oekraïense leerlingen onderwijs te bieden. Wij geven een groot compliment aan schoolteams, directies, bestuurders, gemeenten en allerlei partners, omdat zij in korte tijd dit onderwijs organiseren en verzorgen. Om ervoor te zorgen dat ook de kwaliteit van het onderwijs aan Oekraïense leerlingen zo goed mogelijk geregeld is komt het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap met nadere regelgeving; de bedoeling is dat die op 1 augustus in werking treedt. Als inspectie kijken we vooral of de onderwijsvoorziening voor Oekraïense leerlingen veilig is en of er een inrichtingsplan is. 

Lees meer
 

Het lerarentekort (en ook het tekort aan schoolleiders en ondersteuners) is onmiskenbaar een van de belangrijkste vraagstukken in het funderend onderwijs op dit moment. Daarom blijft de inspectie hieraan aandacht besteden. Want wat is effectief toezicht in een onderwijsveld dat te maken heeft met een personeelstekort? Inspecteurs en het onderwijsveld hebben behoefte aan een heldere koers. Hiervoor maakt de inspectie een handreiking. Ook wil de inspectie een stelselbeeld ophalen van de impact van het personeelstekort op onderwijskwaliteit. Door onderzoek te doen naar dit thema en hierover te rapporteren wil de inspectie meer inzicht verkrijgen in deze problematiek.

Lees meer

In het coalitieakkoord van december 2021 zijn plannen voor het onderwijs neergelegd die het huidig kabinet gaat uitvoeren. Het gaat hierbij onder andere om het verhogen van de onderwijskwaliteit, met name met betrekking tot de basisvaardigheden, het sneller ingrijpen bij achterblijvende kwaliteit en het toezicht op schoolniveau. In de komende maanden informeren de ministers de Tweede Kamer over de consequenties voor het toezicht van zowel het coalitieakkoord als van het advies van de Onderwijsraad over extern toezicht. Eerder stuurden ze al brieven over veiligheid op school en het Masterplan Basisvaardigheden. 

We houden u op de hoogte 

Via deze nieuwsbrief en onze website zullen we u informeren over de implementatie van de plannen in de onderzoekskaders en onze werkwijze. 

Lees meer over het coalitieakkoord, het advies van de Onderwijsraad en de Kamerbrieven van de ministers

• •    Coalitieakkoord 
• Kamerbrief over veilig en vrij onderwijs
• Nieuwsbericht Stevigere aanpak voor veiligheid op school
• Kamerbrief over Masterplan basisvaardigheden
• Nieuwsbericht Scholieren verdienen een betere basis
• Adviesrapport Onderwijsraad - Essentie van extern toezicht

De onderzoekskaders van de inspectie worden om de paar jaar grondig herzien, voor het laatst per 1 augustus 2021. Hiernaast vindt jaarlijks per augustus een bijstelling plaats. De kaders worden dan aangepast op nieuwe en gewijzigde wet- en regelgeving.
Daarnaast wordt in de komende bijstelling het onderwerp basisvaardigheden op een aantal plaatsen in de kaders voor het funderend onderwijs meer expliciet benoemd. Op onze website kunt u binnenkort lezen wat er komend schooljaar verandert.

Over de onderzoekskaders is overleg gevoerd met het georganiseerde onderwijsveld (de ringen). De minister van Onderwijs stelt de kaders vast, waarna we ze op onze website publiceren met een toelichting. Ook worden de bijgestelde kaders in de Staatscourant gepubliceerd. 
 

Vanaf het nieuwe schooljaar wordt de doorlooptijd van onderzoeksrapporten verkort. Doel: besturen en andere betrokkenen - zoals de schoolleiders, directeuren, ouders - vlotter informeren over de uitkomsten van het instellingsonderzoek. Als het bestuur het conceptrapport heeft ontvangen, kan het bestuur voortaan in de daaropvolgende 2 weken reageren. Vervolgens verwerkt de inspectie deze reactie eveneens binnen 2 weken en we stellen daarmee het rapport definitief vast. Voorlopig maakt de inspectie nog onveranderd het rapport openbaar in de - wettelijk bepaalde - 5e week na de vaststelling. Als inspectie en bestuur dat schriftelijk overeenkomen, kan er overigens ook eerder worden gepubliceerd. Een bestuur moet in ieder geval de kans hebben een zienswijze aan het rapport toe te voegen (als er geen overeenstemming is bereikt over de door het bestuur gewenste wijzigingen van het conceptrapport).
 

Op 13 april presenteerde de inspectie de Staat van het Onderwijs 2022. De belangrijkste boodschap: de al lang neergaande trend in taal en rekenen moet gekeerd worden, en dat kán ook. Als iedereen zich daar gezamenlijk op focust, stelt de inspectie in het rapport, zou over 2 jaar in elk geval de eerste beweging naar boven zichtbaar moeten zijn. Al zal het langere adem vergen om deze basisvaardigheden weer structureel op peil te brengen. Focus betekent zeker niet dat leerlingen alleen maar les hoeven te krijgen in taal en rekenen, benadrukt de inspectie, maar wel dat het prioriteit krijgt en dat er niet allerlei nieuwe prioriteiten aan scholen en opleidingen worden opgelegd. 

“Meer en structurele ruimte voor professionele ontwikkeling leraren”

Een voorwaarde voor verbetering is volgens de inspectie dat leraren meer en structurele ruimte krijgen voor hun professionele ontwikkeling. Het pleidooi om sterk te investeren in leraren werd overigens soms ten onrechte vertaald in de veronderstelling dat de achterstanden dan ook door de leraren zouden zijn veroorzaakt; dat zetten we hierbij graag recht. 

Onderwijsestafette en conferentie: oplossingen en opbrengsten

Na de presentatie volgde een onderwijsestafette waarin vele onderwijsorganisaties eigen oplossingsrichtingen aandroegen om de basisvaardigheden en kansengelijkheid te verbeteren. De wetenschappelijke reflecties op deze oplossingen en de opbrengsten uit de werkconferentie die op de estafette volgden zijn op de website na te lezen. Besturen, scholen en opleidingen kunnen dit alles benutten als inspiratie voor hun eigen traject om de basisvaardigheden te versterken.

Voor zowel het leren als het welbevinden van leerlingen is het belangrijk dat er op school een veilige en positieve sfeer is. Het is wettelijk bepaald dat de school moet zorgen voor sociale veiligheid voor leerlingen. Om als school aan de inspectie te kunnen laten zien dat aan deze wettelijke zorgplicht voldaan wordt, dienen scholen de sociale veiligheid te monitoren en de monitorgegevens jaarlijks voor 1 juli beschikbaar te stellen aan de inspectie via de aanbieder van hun meetinstrument dan wel via het ISD. De school (of soms het bestuur) moet hiervoor actief toestemming geven aan de aanbieder, op de manier zoals die met de aanbieder is afgesproken. Heeft u vragen over de monitoring sociale veiligheid bij u op school? Wellicht vindt u hier het antwoord: veel gestelde vragen en antwoorden monitoring sociale veiligheid. Vindt u het antwoord daar niet? Neem dan contact met ons op via het contactformulier.
 

In 2021 evalueerde de inspectie het afhandelingsproces van het aanvragen van afwijking van onderwijstijd voor leerlingen die vanwege psychische of lichamelijke beperkingen tijdelijk niet of niet volledig naar school kunnen. Op basis van deze evaluatie gaan we het proces op 2 onderdelen verbeteren. 

De verbeteringen

1. 1.    We vereenvoudigen het doen van een aanvraag via het Internet Schooldossier (ISD). Het huidige stroomschema zal worden geïntegreerd in het aanvraagformulier. 
2. We gaan de procedure van de afhandeling van de aanvraag verder automatiseren, waardoor dit proces sneller zal verlopen. Overigens geldt nu al dat een school na het indienen van een aanvraag kan starten met de geplande aanpak volgens het ingroeiplan. 

In ons toezicht blijven we als altijd aandacht besteden aan de wijze waarop scholen en besturen omgaan met afwijking onderwijstijd.

Lees meer over afwijking van onderwijstijd

De schoolloopbanen van leerlingen met extra ondersteuningsbehoeften verlopen minder gunstig dan die van andere leerlingen. Dit blijkt uit onderzoek van de inspectie. De verschillen zijn zichtbaar in het basisonderwijs, het voortgezet onderwijs en het vervolgonderwijs. De leerlingen lopen op verschillende momenten in hun schoolloopbaan achterstanden op. We hebben de bevindingen van het onderzoek samengevat in een factsheet.

Lees meer
 

Leerlingen die net als hun ouders buiten Nederland geboren zijn, de zogeheten nieuwkomers, lopen vaker vertraging op in hun schoolloopbaan dan niet-nieuwkomers. Dit geldt vooral voor leerlingen die op latere leeftijd in Nederland arriveren. Wel weten nieuwkomers in het voortgezet onderwijs relatief vaak op te stromen, en een diploma te halen boven het niveau van het basisschooladvies. Een deel van de nieuwkomers echter heeft mogelijk een dubbel risico op achterstanden in het onderwijs: door anderstaligheid én doordat hun ouders vanwege hun lagere opleidingsniveau minder steun kunnen geven of minder goed de weg kunnen vinden in het onderwijssysteem. Een langdurige gerichte aanpak bij deze leerlingen zou hun kansen mogelijk kunnen verhogen. We hebben de bevindingen van het onderzoek samengevat in een factsheet. 

Lees meer
 

Volgend schooljaar (2022/2023) voeren we enkele veranderingen door in de jaarlijkse vragenlijst over uitstroomgegevens. We willen namelijk meer recht doen aan de diversiteit in de situaties van de scholen en zo kunnen we de opbrengstgegevens beter beoordelen en met elkaar vergelijken. Na de zomervakantie ontvangen alle besturen een brief waarin we de veranderingen toelichten. In november 2022 ontvangen alle besturen van ons het verzoek om de opbrengstgegevens over schooljaar 2021/2022 aan te leveren. 

Lees meer over het toezicht op onderwijsresultaten 

Er stond een onjuistheid in het Onderzoekskader 2021 voor het toezicht op het (voortgezet) speciaal onderwijs. De beslisregel voor het oordeel Zeer zwak klopte niet (paragraaf 6.5 Oordelen en waarderen op schoolniveau). Hierom is het onderzoekskader gecorrigeerd. Daarin leest u nu dat een school zeer zwak is als 2 of meer van de 4 volgende standaarden onvoldoende zijn: 

• Zicht op ontwikkeling en begeleiding (Standaard OP2)
• Pedagogisch-didactisch handelen (Standaard OP3)
• Veiligheid (Standaard VS1)
• Visie, ambities en doelen (Standaard SKA1)

De gewijzigde beslisregel is op 29 oktober jl. in de Staatscourant bekend gemaakt.

We informeerden u hierover al in de december-editie van onze nieuwsbrief. Vanwege vragen delen we deze informatie graag opnieuw. 

Binnenkort starten we een tweetal onderzoeken waarvan de uitkomsten in de Staat van het Onderwijs 2023 worden verwerkt. Het gaat om Curriculum: Leerervaringen en percepties en Kennis en vaardigheden beginnende leraren. De scholen en besturen waar we deze onderzoeken uitvoeren worden apart geïnformeerd. Voor beide onderzoeken werken we met een digitale vragenlijst.

Lees meer over de onderzoeken.

Binnenkort versturen we u via het Internet Schooldossier (ISD) servicemededelingen om u op de hoogte te brengen van nieuwe of verbeterde functionaliteiten. Wilt u weten waar we aan werken? Bekijk het overzicht.
 

Op maandag 27 juni 2022 wordt bekend welke scholen het predicaat Excellente school 2022-2025 mogen dragen. Voor dit traject Excellente scholen schreven zich 47 scholen/schoolsoorten in. De predicaten worden, zoals het er nu naar uitziet, voor het eerst sinds het uitbreken van het coronavirus weer aan de Excellente scholen overhandigd tijdens ontmoetingen op de scholen. 

Wilt u uw school of afdeling ook inschrijven om kans te maken op het predicaat Excellente school? Van 1 september tot en met 14 oktober 2022 is dat weer mogelijk via de website. Voor de inschrijving is het noodzakelijk dat uw school/schoolsoort al beschikt over de waardering Goed van de inspectie. 
 

• Is het Meldpunt schoolsluiting vanwege coronavirus per 1 mei gesloten