2. Sociale en maatschappelijke doelen burgerschapsonderwijs
Leraren blijken veel aandacht te besteden aan de sociale doelen van burgerschap, in het s(b)o nog meer dan in het bo. Tegelijk blijkt dat de maatschappelijke doelen van burgerschap het minst voorkomen en ook in de lessen de minste aandacht krijgen.
Naar aanleiding van onze peilingsonderzoeken naar burgerschap bieden we reflectievragen, achtergrondinformatie en links naar hulpmiddelen aan waarmee u direct aan de slag kunt gaan. Deze pagina is ontwikkeld door Matthijs Driebergen van SLO in samenwerking met de Inspectie van het Onderwijs.
Achtergrondinformatie
De sociale doelen van burgerschap zijn kennis, vaardigheden en houdingen die leerlingen nodig hebben om zich in sociale situaties redzaam te gedragen. De maatschappelijke doelen zijn de kennis, vaardigheden en houdingen om als burger deel uit te maken van en een bijdrage te leveren aan de Nederlandse maatschappij.
Opvallend in Peil.Burgerschap speciaal (basis)onderwijs is de stevige positie die seksuele weerbaarheid inneemt in het schoolcurriculum van alle onderzochte scholen. Hieruit blijkt het grote belang dat scholen en leraren hechten aan seksuele weerbaarheid voor deze doelgroep.
Reflectievragen
- Hoe ziet de verhouding sociale en maatschappelijke doelen van burgerschap eruit bij ons op school?
- Wat heb ik als leerkracht nodig om meer aandacht aan de maatschappelijke doelen van burgerschap te besteden?
Hulpmiddelen waarmee uw schoolteam aan de slag kan
Sociale doelen
- Handreiking burgerschap funderend onderwijs, pagina 18 (SLO)
- Burgerschap en sociaal-emotioneel leren (Stichting School & Veiligheid)
Dit document gaat over de verhouding tussen sociale competenties en sociaal-emotioneel leren. - Tips en tools voor professionals in het onderwijs om seksualiteit in de klas bespreekbaar te maken (Rutgers)
Seksuele weerbaarheid maakt vaak deel uit van het schoolcurriculum van burgerschap en komt als onderdeel van seksuele vorming aan bod. Op de website van Rutgers vindt u leerlijnen, materialen en lesvoorbeelden voor seksuele weerbaarheid.
Maatschappelijke doelen
- Inhoudskaarten Burgerschap (SLO)
- Handreiking burgerschap funderend onderwijs, pagina 17, 18 en 20 (SLO)
- Video burgerschapsonderwijs: bevordering van basiswaarden en sociale/maatschappelijke competenties (Stichting School & Veiligheid)
- Burgerkaartenspel (SLO)
Dit spel kunt u gebruiken om beter zicht te krijgen op de maatschappelijke doelen van burgerschap.
Democratische waarden
- IJkpunten voor goed burgerschapsonderwijs, pagina 10 tot en met 12 (Academische Werkplaats Sociale Kwaliteit)
- Handreiking burgerschap funderend onderwijs, pagina 17 (SLO)
- Handreiking waarden en burgerschapsvorming op scholen (SLO)
Verhouding tussen sociale en maatschappelijke doelen van het burgerschapsonderwijs
- QuickScan Burgerschap en bijhorende toolbox (Stichting School & Veiligheid)
Hiermee kunt u het aanbod van burgerschap binnen de school analyseren. - BurgerschapTool (Respect Foundation)
Ook hiermee kunt u het aanbod van burgerschap binnen de school te analyseren.