Verschillen tussen scholen en leerlingen
Leerlingprestaties op de 3 subdomeinen (luisteren, spreken en gesprekken voeren) verschillen tussen scholen. De verschillen zijn het grootst bij het subdomein spreken.
Prestatieverschillen deels verklaard door verschillende leerlingpopulaties
Een deel van de verschillen in leerlingprestaties tussen scholen is te verklaren door de leerlingpopulatie. Sommige scholen hebben bijvoorbeeld relatief veel leerlingen met een andere thuistaal dan het Nederlands; dit zijn vaak leerlingen die lager scoren op de taken voor luisteren en spreken. Ook andere, meer algemene kenmerken van de school, zoals de schoolgrootte, kunnen zorgen voor verschillen in prestaties tussen scholen.
Schooltype (sbo versus so) hangt niet samen met leerlingprestaties
De leerlingpopulatie in het sbo en so verschilt op belangrijke kenmerken behoorlijk van elkaar. Zo heeft het sbo een relatief grote groep leerlingen met een lagere cognitie, terwijl op het so een relatief groot aandeel leerlingen ASS heeft. Als we rekening houden met deze verschillen, valt het verschil in prestaties dat we eerder op de subdomeinen luisteren en spreken tussen sbo- en so-leerlingen zagen, weg. So-leerlingen presteren op deze onderdelen dan niet langer beter dan sbo-leerlingen.
Leerlingprestaties spreken beïnvloed door kenmerken van het onderwijsleerproces
Het blijkt moeilijk om grip te krijgen op het resterende deel van de schoolverschillen. Alleen de leerlingprestaties op het subdomein spreken worden voor een deel beïnvloed door de manier waarop het onderwijsleerproces op scholen is vormgegeven. Zo hangen de spreekprestaties samen met het stellen van einddoelen: op scholen waar leerlingen gemiddeld hoger scoren op het subdomein spreken, zijn vaker einddoelen voor schoolverlaters geformuleerd. Dit is andersom bij intervisie/collegiale consultatie: op scholen waar leerlingen gemiddeld lagere spreekprestaties halen, vindt vaker intervisie/collegiale consultatie plaats.
Voor de subdomeinen luisteren en gesprekken voeren vonden we in dit onderzoek geen significante samenhangen tussen kenmerken van het onderwijsleerproces en de leerlingprestaties. Achtergrondkenmerken van leerlingen en van de scholen zelf dragen wel voor een belangrijk deel bij aan het verklaren van prestatieverschillen op deze subdomeinen.
