Meetinstrumenten

Download de referentieniveaus mondelinge taalvaardigheid en de domeinbeschrijving ‘Mondelinge taalvaardigheid in het basisonderwijs’.

Meetinstrumenten

De meetinstrumenten voor zowel spreekvaardigheid als gespreksvaardigheid hadden het thema ‘geld en rijkdom’ als uitgangspunt, om het voor de leerlingen zo aansprekend mogelijk te maken. Om een vergelijking te kunnen maken met de eerdere peilingsonderzoeken voor luistervaardigheid (2007) en spreekvaardigheid (2010), zijn bij een deel van de leerlingen ook opgaven (in het geval van luisteren) of opdrachten (in het geval van spreken) afgenomen die in de eerdere peilingsonderzoeken van Cito zijn gebruikt.

Uitvoering onderzoek

Leerlingtaken

De luistervaardigheid, spreekvaardigheid en gespreksvaardigheid van leerlingen zijn gemeten door middel van respectievelijk een digitale toets, een vlogopdracht en een gespreksopdracht. In hoofdstuk 3 van het rapport Peil.Mondelinge taalvaardigheid vindt u onder andere uitgebreide beschrijvingen van de opdrachten en illustraties van opdrachtmateriaal.

Om de vaardigheid van leerlingen op de drie meetinstrumenten te kunnen plaatsen in het licht van de referentieniveaus, hebben experts vervolgens bepaald waar de cesuren of ‘grenspunten’ liggen voor het beheersen van referentieniveau 1F en 2F. Meer hierover leest u in de rapportages Project Referentieset Mondelinge Taalvaardigheid (RMT) 2018, Peilingsonderzoek mondelinge taalvaardigheid 2017 en Rapportage ankersets kijk- en luistervaardigheid en standaardbepaling mondelinge taalvaardigheid 1F en 2F in het primair onderwijs.

Vragenlijst voor schoolleiders en leerlingen

Aan de schoolleider is gevraagd om een schoolleidersvragenlijst in te vullen met daarin vragen over:

• schoolbeleid op het gebied van mondelinge taalvaardigheid
• leerstofaanbod
• zicht op ontwikkeling
• onderwijstijd
• ervaren belemmeringen en positieve elementen

De gegevens uit de vragenlijst zijn gebruikt om het onderwijsleerproces in kaart te brengen en om de samenhang tussen kenmerken van het onderwijsleerproces en prestaties van de leerlingen op mondelinge taalvaardigheid te onderzoeken.

Ook de leerlingen vulden een vragenlijst in. Leerlingen werd gevraagd naar de:

• moedertaal van hun ouders
• taal die ze gebruiken in hun omgeving
• taalactiviteiten die ze thuis ontplooien
• ervaren spreekklimaat in de klas
• relatie met hun klasgenoten en leerkracht

De gegevens uit de vragenlijst zijn gebruikt om het verband tussen relevante kenmerken van de leerling en zijn mondelinge taalvaardigheid vast te stellen. Ook is gekeken naar de samenhang tussen onderwijsleerproces en mondelinge taalvaardigheid, als we er rekening mee houden dat leerlingen op deze kenmerken uit de vragenlijst van elkaar verschillen.

Opgevraagde gegevens

Tot slot zijn er enkele achtergrond- en toetsgegevens van leerlingen uit het administratiesysteem van de school aangeleverd. Ook zijn er enkele algemene schoolgegevens uit de onderwijsdata van DUO gehaald. Deze gegevens zijn voornamelijk gebruikt om de representativiteit van de steekproef te toetsen.

Verdiepend onderzoek

Na het hoofdonderzoek op 121 scholen is in hetzelfde schooljaar een verdiepend onderzoek uitgevoerd onder vijftien van de betrokken scholen. Dit verdiepend onderzoek bestond uit lesobservaties in - en interviews met leerkrachten van - groep 6 en groep 8. Terwijl in het peilingsonderzoek gegevens bij schoolleiders en leerlingen zijn verzameld, lag in het verdiepend onderzoek de focus op het onderwijsleerproces in de klas en het handelen van de leerkrachten.

Meer informatie

In het technisch rapport van het consortium dat de instrumentontwikkeling en de dataverzameling voor deze peiling uitvoerde, vindt u een uitgebreide verantwoording van het instrumentarium en de dataverzameling met dit instrumentarium. In het technisch rapport Peil.Mondelinge taalvaardigheid einde basisonderwijs vindt u de onderliggende analyses en bijbehorende tabellen bij de rapportage Peil.Mondelinge taalvaardigheid einde basisonderwijs.