Rekenniveaus van leerlingen in het (speciaal) basisonderwijs gelijk aan niveaus voor de coronaperiode, maar nog altijd beneden de nagestreefde niveaus
Leerlingen in de laatste klas van het basisonderwijs (bo) en speciaal basisonderwijs (sbo) laten dezelfde rekenniveaus zien als leerlingen die in 2019 het bo en sbo verlieten. De rekenniveaus van deze schoolverlaters zijn daarmee op het niveau van voor de coronaperiode. Dat blijkt uit de peiling rekenen-wiskunde in het (speciaal) basisonderwijs en speciaal onderwijs. Dit keer werd voor het eerst gepeild in het speciaal onderwijs (so), onder schoolverlaters in voormalig cluster 4.
Ruim 4 op de 5 basisschoolleerlingen (84%) behalen het fundamentele niveau 1F. Van basisschoolleerlingen beheerst 33% ook het streefniveau 1S. In het speciaal basisonderwijs is dit met respectievelijk 16% (1F) en 2% (1S) een stuk lager. De prestaties van de leerlingen in het speciaal onderwijs liggen tussen die van het bo en sbo in: in het so behaalt ruim de helft van de getoetste leerlingen (56%) 1F en 15% behaalt 1S. Voor leerlingen die doorstromen naar het vmbo-g/t, havo of vwo is het gewenst dat zij aan het einde van het primair onderwijs referentieniveau 1S behalen. De commissie Meijerink stelde in 2009 bij het opstellen van referentieniveaus dat 65% van alle leerlingen in het primair onderwijs (bo en sbo) niveau 1S zou moeten kunnen halen. In 2023 lagen de prestaties dus flink onder deze ambitie.
Opgaven met meerdere bewerkingen blijken lastig voor leerlingen
De peiling laat zien dat leerlingen bijvoorbeeld een eenvoudig staafdiagram kunnen aflezen en aftreksommen met gehele getallen goed beheersen. We zien echter ook dat een meerderheid van de leerlingen moeite heeft met opgaven waarin meerdere bewerkingen gedaan moeten worden. Bijvoorbeeld een opgave met het aftrekken van meerdere breuken.
Leerlingen zijn positief over de rekenuitleg van hun leerkracht
De peiling levert ook informatie op over het onderwijsleerproces op het gebied van rekenen-wiskunde in het (s)bo en so. Zo zien we dat er in het bo gemiddeld iets meer onderwijstijd aan rekenen wordt besteed dan in 2019 en dat dit voor het sbo gelijk is gebleven. Uit de peiling blijkt verder dat op een groot deel van de scholen een rekencoördinator aanwezig is en dat leerlingen gemiddeld positief zijn over de helderheid van de rekeninstructie van hun juf of meester.
Mogelijkheden voor verbetering
Een focusgroep van professionals op het gebied van onderwijs in rekenen-wiskunde en reken-wiskundeonderzoek bekeek de peilingsresultaten. Zij vinden het een mooie prestatie dat leerlingen in het bo en sbo dezelfde niveaus laten zien als in 2019, ondanks de tussenliggende coronaperiode. Er kan en moet nu worden gewerkt aan verdere verbetering om de streefniveaus voor rekenen te kunnen bereiken.
De focusgroep gaf enkele suggesties om het onderwijs in rekenen-wiskunde op scholen voor (s)bo en so te verbeteren. Zo pleit de focusgroep voor een rekencoördinator op elke school die de leerkrachten in staat stelt om vanuit eigen expertise uitdagend onderwijs te bieden voor alle leerlingen, ondersteund door een lesmethode die voldoende ruimte biedt voor eigen invulling. Van bestuur en schoolleiding wordt een heldere visie op het domein rekenen-wiskunde verwacht, met voor leerkrachten voldoende tijd en gelegenheid voor gerichte scholing. In de introductie van de nieuwe kerndoelen ziet de focusgroep een kans om te werken aan verdere bewustwording van goed reken-wiskundeonderwijs op scholen.
Internationaal onderzoek TIMSS
Uit het eveneens vandaag verschenen rapport van de Universiteit Twente over de resultaten van Nederland in het internationale peilingsonderzoek naar rekenen-wiskunde en natuuronderwijs TIMSS-2023 (Trends in International Mathematics and Science Study), blijkt ook dat de rekenprestaties van groep 6 leerlingen in 2023 gelijk zijn aan die in 2019. In het basisonderwijs is de peiling Rekenen-Wiskunde in groep 8 gelijktijdig en op dezelfde scholen gehouden als de rekentoets in groep 6 voor TIMSS-2023. Voor sbo en so zijn aparte steekproeven getrokken en is alleen Peil.Rekenen-Wiskunde afgenomen bij de groep schoolverlaters.