Nieuwsbrief inspectie: Peil.onderwijs

Schrijven is, naast lezen, een belangrijke sleutel tot onderwijssucces. Uit het rapport Peil.Schrijfvaardigheid blijkt dat goed schrijfonderwijs geen gemakkelijke opgave is.

Als meest lastige aspect noemen leerkrachten het beoordelen, monitoren en evalueren van de schrijfvaardigheid. Hierdoor ontbreekt het aan goed zicht op de schrijfontwikkeling van de leerlingen en daarmee ook aan de urgentie om met eventueel tegenvallende resultaten aan de slag te gaan. Aan het eind van het basisonderwijs behaalt 73% van de leerlingen het fundamentele niveau 1F voor schrijfvaardigheid en 28% ook het streefniveau 1S/2F. Einde speciaal basisonderwijs is dit respectievelijk 33% (1F) en 9% (1S/2F). De prestaties van leerlingen zijn stabiel sinds 2009, maar blijven achter bij de ambities die de commissie-Meijerink formuleerde bij de introductie van de referentieniveaus 1F en 1S/2F.

Een focusgroep van experts met wie we de onderzoekresultaten bespraken, deed een aantal suggesties voor het organiseren en inrichten van schrijfonderwijs.

Schrijfvaardigheid einde (speciaal) basisonderwijs

Naar aanleiding van het peilingsonderzoek Schrijfvaardigheid maakten we de Reflectiewijzer Schrijfonderwijs. Deze reflectiewijzer, in de vorm van een waaier, is onlangs gestuurd naar alle scholen voor (speciaal) basisonderwijs. Het instrument helpt schoolteams om in gesprek te gaan over het schrijfonderwijs op school en waar nodig beredeneerde keuzes te maken voor verbeteractiviteiten.

In de reflectiewijzer komen verschillende aspecten van het schrijfonderwijs aan bod, zoals doelen & doorgaande leerlijnen, onderwijsleeractiviteiten en zicht op schrijfontwikkeling. Naast reflectievragen bevat de reflectiewijzer praktische suggesties met links naar bronnen voor meer informatie of inspiratie.

Download de Reflectiewijzer Schrijfonderwijs

Het peilingsonderzoek Rekenen-Wiskunde laat zien dat de vaardigheid in rekenen-wiskunde van groep 8-leerlingen in het basisonderwijs tussen 2011 en 2019 licht is toegenomen. Dit beeld komt overeen met de bevindingen uit het internationale onderzoek TIMSS-2019 onder basisschoolleerlingen in groep 6. In het speciaal basisonderwijs (sbo) bleef de rekenvaardigheid gelijk sinds het vorige peilingsonderzoek in 2013.

Het fundamentele niveau 1F wordt in het basisonderwijs door 82% van de leerlingen en in het sbo door 15% van de leerlingen behaald. Het streefniveau 1S wordt door veel minder leerlingen behaald, 33% in het basisonderwijs en 1,8% in het sbo.

Naar aanleiding van de resultaten concludeert een focusgroep van experts dat in het basisonderwijs ten onrechte in veel gevallen niet 1S, maar het fundamentele niveau 1F wordt nagestreefd als niveau waarmee leerlingen de school verlaten. Daardoor blijft veel rekenpotentieel onbenut. Voor een deel van de leerlingpopulatie in het sbo is het behalen van de niveaus 1F en 1S volgens de focusgroep niet haalbaar. Meer afstemming op de verschillende onderwijsbehoeften van leerlingen in het rekenonderwijs is nodig voor een betere rekenvaardigheid op alle niveaus. Niet alleen voor de rekenaar in het sbo die, passend bij zijn mogelijkheden en perspectieven, functioneel moet leren rekenen. Maar juist ook voor de vaardigere rekenaar die mogelijk nog veel beter kan leren rekenen met het juiste onderwijsaanbod.

Rekenen-Wiskunde einde (speciaal) basisonderwijs

In schooljaar 2017/2018 vond de peiling Mondelinge taalvaardigheid einde s(b)o (luisteren, spreken en gesprekken voeren) plaats. Uit dit peilingsonderzoek bleek dat het moeilijk is om doelgerichte instructie, oefening én feedback in mondelinge taal vorm te geven. Als handreiking voor leerkrachten maakte SLO daarom 2 voorbeeldlessen voor spreken en gesprekken voeren. Deze lessen kunnen ingezet worden om te werken aan de mondelinge taalvaardigheid van leerlingen. De taken sluiten qua vorm en inhoud aan bij de toetstaken uit de peiling en zijn voorzien van een lesbeschrijving en leerlingmateriaal.

Bekijk de voorbeeldlessen

Basisvaardigheden heb je nodig om goed mee te kunnen doen in de maatschappij. Het aanleren van basisvaardigheden op de gebieden taal (lezen, schrijven en mondelinge taalvaardigheid), rekenen-wiskunde en sociale en maatschappelijke competenties behoort dan ook tot de maatschappelijke opgaven van het onderwijs. Om goed zicht te krijgen op zowel de leerlingprestaties als het onderwijs in de basisvaardigheden, heeft de inspectie basisvaardigheden voor de komende jaren voor alle sectoren als speerpunt aangemerkt.