Ga direct naar inhoud

Schrijfvaardigheid einde (speciaal) basisonderwijs

Goed kunnen schrijven is voorwaardelijk om zelfstandig deel te kunnen nemen aan het maatschappelijk leven. Het ontwikkelen van schrijfvaardigheid is bovendien van groot belang voor de cognitieve ontwikkeling van leerlingen. Daarnaast kunnen schrijven en schrijfonderwijs ten goede komen aan de leesvaardigheid van leerlingen.

Naar aanleiding van de peiling Schrijfvaardigheid 2018-2019 in het basisonderwijs (bo) en speciaal basisonderwijs (sbo) rapporteren we voor het eerst over van schrijfvaardigheid in termen van de referentieniveaus. Uit de peiling blijkt dat 73% van de groep-8-leerlingen (bo) en 33% van de schoolverlaters (sbo) het fundamentele niveau 1F behaalt. Het streefniveau 1S/2F wordt door 28% van de bo-leerlingen en 9% van de sbo-leerlingen behaald. Deze prestaties zijn stabiel sinds 2009, maar ze passen, zeker waar het gaat om het streefniveau, niet bij de ambities die geformuleerd zijn bij de introductie van de referentieniveaus (85% 1F en 65% 1S/2F aan het einde van het po). De peiling geeft ook zicht op het schrijfonderwijs op de scholen, attituden en achtergrondkenmerken van leerlingen en leerkrachten, prestatieverschillen tussen leerlingen en scholen en de samenhang van de schrijfprestaties met kenmerken van leerlingen, leerkrachten en scholen.

Onderstaande infographic biedt een overzicht van belangrijke peilingsresultaten.

In visie nadruk op communicatieve en expressieve functie Percentage leerkrachten: Communicatieve functie 54% bo-52% sbo Expressieve functie 51% bo-39% sbo Correctheid 39% bo-12% sbo Conceptuele functie 12% bo-18% sbo In lesdoelen nadruk op correct taalgebruik Doel en publiek 10% bo-9% sbo Schrijfaanpak 12% bo-6% sbo Tekstsoorten 24% bo-24% sbo Correct taalgebruik 72% bo-30% sbo Inschatt ing eigen schrijfvaardigheid: bo leerlingen schatten hun schrijfvaardigheid iets boven het gemiddelde in, sbo leerlingen ook boven het gemiddelde net iets onder bo. Schrijfplezier leerlingen ligt voor bo en sbo leerlingen net iets onder het gemiddelde. Nagenoeg geen verschil in prestaties tussen 2009 en 2019: Als we de prestaties voor schrijfvaardigheid tussen 2009 en 2019 vergelijken, dan zien we een verschillend beeld voor de 3 taken die in beide jaren door leerlingen zijn gemaakt. De prestaties bij de taak ‘Wim’ (vrij schrijven) zijn in het bo in 2019 beter dan in 2009; in het sbo zijn de prestaties op deze taak vrijwel gelijk gebleven. Bij de taak ‘Unicef’ (artikel) zijn de prestaties in 2009 en 2019 vrijwel gelijk in zowel bo als sbo. Bij de taak ‘Poes’ (bericht over verdwenen huisdier) zijn de prestaties in 2019 in beide schooltypen lager dan in 2009. Als we de prestaties op de 3 taken samen bekijken, dan is er nagenoeg geen verschil tussen de beide jaren te zien. Top 3 tekstsoorten, schrijfdoelen en soorten publiek: Schrijfdoelen: 1 Lezer amuseren, 2 Lezer informeren door iets te beschrijven, 3 Niet gespeci ceerd Tekstsoorten: 1 Spannend of grappig verhaal, 2 Verslag van activititeit of gebeurtenis, 3 Vrij schrijven Publiek: 1 Bekende leeft ijdsgenoten, 2 Niet gespecifi ceerd, 3 Bekende volwassenen Leerdoelen met name op basis van taalmethode: Ja 22% bo 17% sbo, Nee 19% bo 44% sbo, Nee, volg de taalmethode 59% bo 39% sbo Aandacht voor schrij fasen: bo voorbereiden in 34% van de les, sbo voorbereiden in 34% van de les, bo Schrijven in 39% van de les, sbo Schrijven in 45% van de les, bo Evaluatie in 7% van de les, bo Evaluatie in 14% van de les, bo revisie in 8% van de les, sbo revisie in 5% van de les, bo publicatie in 1% van de les, sbo publicatie in 0,3% van de les Beheersing referentieniveaus in bo en sbo, Percentage leerlingen: Niveau 1S/2F 28% bo 9% sbo, Niveau 1F 46% bo 24% sbo, Niveau <1F 27% bo sbo 67% Samenhang schrijfprestaties met kenmerken van leerlingen, leerkrachten, scholen en schrijfonderwijs: Plus: Schrijfplezier, Schrijven in vrije tijd, Leren van anderen in het sbo, Meisje, Havo/Vwo, Inschatt ing van de eigen schrijfvaardigheid, Aandacht voor kennis over tekstsoorten, Geen taalmethode Min: Aandacht voor kennis over het schrijfproces, Meer werkervaring, Speci eke taalmethode en combinatie taalmethodes, Rooms-katholiek vs openbaar onderwijs, >25% gewichtenleerlingen

Download de infographic Schrijfvaardigheid in beeld.

Documenten