Nieuwsbrief inspectie: primair onderwijs - oktober 2021

De inspectie heeft onderzoek gedaan naar de digitale weerbaarheid in het hoger onderwijs. Veel uitkomsten daarvan zijn ook voor andere onderwijssectoren van belang. Want net als andere organisaties en bedrijven, blijken alle onderwijsinstellingen doelwit te kunnen worden van digitale aanvallen of kwetsbaar te zijn voor datalekken. Steeds meer besturen in het hoger onderwijs zijn zich daarvan bewust, blijkt uit het onderzoek Binnen zonder kloppen – Digitale weerbaarheid in het hoger onderwijs. Toch hebben nog niet alle onderwijsinstellingen genoeg kennis, actuele informatie of voldoende beschermingsmogelijkheden om zulke dreigingen het hoofd te kunnen bieden.

Binnen zonder kloppen – Digitale weerbaarheid in het hoger onderwijs

Sinds 1 augustus 2021 gelden nieuwe wettelijke eisen voor bevordering van burgerschap in het speciaal onderwijs. De nieuwe wet onderstreept dat bevordering van burgerschap en sociale cohesie een taak is die om gerichte aandacht van scholen vraagt. De inspectie houdt toezicht op naleving van de wet en de kwaliteitsaspecten van het burgerschapsonderwijs.

In de podcast over burgerschap (43 minuten) praten een schoolleider, een leraar en een inspecteur over het belang van burgerschapsonderwijs, de nieuwe wettelijke eisen en de manier waarop de inspectie gaat toezien op de naleving daarvan. Lees meer over toezicht op burgerschapsonderwijs.

Beluister de podcast

De inspectie monitort in schooljaar 2021/2022 de leskwaliteit in het primair onderwijs. Met de monitoring beoordelen we geen individuele scholen maar brengen we op stelselniveau in beeld in welke mate we kenmerken van een effectieve les zien. Hiermee willen we inzichtelijk maken wat er in het onderwijsstelsel goed gaat en beter kan op het gebied van leskwaliteit. De uitkomsten kunt u vinden in De Staat van het Onderwijs van 2023.

Themaonderzoeken primair onderwijs

In het primair onderwijs wil de inspectie meer zicht krijgen op de besteding van de onderwijstijd. Hoe besteden leraren de onderwijstijd in en buiten de klas en hoe ervaren zij dit? We onderzoeken dit op ruim 200 scholen. We letten op de taakgerichtheid van leraren tijdens de lessen en kijken naar de tijd die leraren buiten de les besteden aan de (extra) begeleiding van leerlingen in hun klas. In het onderzoek houden we er rekening mee dat leraren ervaren dat de werkdruk de afgelopen jaren is toegenomen en dat het moeilijker is geworden om alle leerlingen in de klas voldoende aandacht te geven. We bevragen de leraren hier ook over.

In Nederland is sinds enkele jaren een rijke diversiteit aan initiatieven voor 10-14-onderwijs. De gemeenschappelijke doelen van deze initiatieven: een soepele doorstroom van primair naar voortgezet onderwijs mogelijk maken, meer maatwerk bieden voor leerlingen en aandacht geven aan brede ontwikkeling. De inspectie deed onderzoek naar 12 initiatieven voor 10-14-onderwijs. Het onderzoeksrapport laat zien dat deze initiatieven niet alleen flink uiteenlopen op het gebied van groepssamenstellingen en onderwijsconcepten, maar ook in de onderzochte onderdelen van de onderwijskwaliteit. Het rapport toont goede voorbeelden, maar laat ook zien dat er aanleiding is tot zorgen over de kwaliteitszorg van het merendeel van de initiatieven. Door het onvoldoende stellen en evalueren van doelen ten aanzien van het onderwijs en het leren zou de leerlijn voor leerlingen verstoord kunnen worden.

10-14 onderwijs

Hoe werken scholen aan kwaliteitsverbetering? Aan welke thema’s werken ze en welke rol speelt hun leerlingpopulatie bij de keuze? Het zijn vragen die inspecteurs stelden voor het onderzoek Kwaliteitsverbetering en de leerlingpopulatie. In een weblog vertellen ze wat ze hoorden.

Lees de weblog

Het basisonderwijs verwelkomt jaarlijks honderden nieuwe leraren die eerst een ander beroep hadden via het traject ‘Zij-instroom in het beroep van leraar in het primair onderwijs’. Zeker gezien het lerarentekort is het belangrijk dat de zij-instromers de overstap soepel en succesvol kunnen maken. Veel gaat al goed in dat traject, blijkt nu uit onderzoek door de inspectie. Maar individuele pabo’s en basisscholen zouden nauwer moeten samenwerken om beter maatwerk te kunnen bieden aan elk van de zij-instromers. Verder zijn op sectorniveau duidelijke afspraken nodig: wanneer is een zij-instromer geschikt om zelfstandig voor de klas te staan?

Zij-instroom in het beroep van leraar in het primair onderwijs

Tijdens de coronapandemie moet het toezicht regelmatig worden aangepast. De stand van zaken op dit moment is dat de inspectieonderzoeken in principe op locatie plaatsvinden. Dit geldt voor alle typen onderwijs. Waar dat passend en mogelijk is, maakt de Inspectie van het Onderwijs in het toezicht gebruik van digitale middelen om gesprekken te voeren. Onderzoek op locatie gebeurt uiteraard met inachtneming van de geldende maatregelen tegen het coronavirus. Het meldpunt schoolsluiting vanwege het coronavirus blijft vooralsnog open.

Toezicht tijdens de coronapandemie (update oktober 2021)

Relatief veel leerlingen en studenten in Nederland lopen het risico om laaggeletterd, laaggecijferd en/of met onvoldoende sociale en maatschappelijke competenties het onderwijs te verlaten. Door de coronamaatregelen is dit risico voor sommige groepen leerlingen en studenten groter geworden. Dit heeft gevolgen voor hun kansen in de toekomst. Om zicht te krijgen op de manier waarop besturen, scholen en instellingen sturen op het aanleren van deze basisvaardigheden en hoe ze achterstanden proberen te voorkomen, start de Inspectie van het Onderwijs een onderzoek. Voor dit onderzoek ontvangt een representatieve steekproef van besturen en scholen/opleidingen begin november 2021 een vragenlijst.

Basisvaardigheden

Net zoals vorig jaar voert de inspectie ook dit jaar bij een deel van de besturen in het primair en speciaal onderwijs onderzoek uit naar de rechtmatige verkrijging van bijzondere bekostiging. Dit doen we in opdracht van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Tijdens het onderzoek bekijken we de bekostiging voor onder andere asielzoekerskinderen, CUMI-leerlingen en leerlingen met een ernstige meervoudige beperking. Ook kijken we naar de registratie van het ongeoorloofd verzuim tussen de eerste schooldag augustus/september 2020 en de teldatum 1 oktober 2020.

De besturen en scholen die in de steekproef zitten brengen we hiervan op de hoogte. De rapporten die voortvloeien uit het onderzoek publiceren we niet, omdat ze mogelijk te herleiden zijn naar individuele leerlingen.

Onderzoek bijzondere bekostiging in het primair en speciaal onderwijs

De inspectie wil een toegankelijke en transparante organisatie zijn en staat open voor meldingen over scholen en instellingen. Met de nieuwe onderzoekskaders krijgen meldingen daarnaast een prominentere plek in ons toezicht.

Via het meldpunt op onze website kunnen ouders en andere betrokkenen bij het onderwijs een melding maken. De meldingen komen binnen bij het team Loket dat ze verwerkt. Om beter zicht te krijgen op meldingen kan het Loket sinds dit schooljaar (2021/2022) contact opnemen met het bestuur van een school of instelling over een ontvangen melding. Bijvoorbeeld om informatie op te vragen of om aandacht te vragen voor de geldende wet- en regelgeving. Dit gebeurt in principe schriftelijk. Het Loket stemt het contact met het bestuur af met de contactinspecteur van de school of instelling. Ook laat de inspectie de melder weten wat zij met de betreffende melding heeft gedaan.

Overweegt u om uw school in te schrijven voor het traject Excellente Scholen 2022-2025? Dat kan nog heel even, namelijk tot en met 15 oktober 2021. Voor deelname aan het traject Excellente Scholen is de waardering Goed een voorwaarde.

Op dit moment is het traject Excellente Scholen 2021-2023 in volle gang en vinden de jurybezoeken plaats. Aan dit traject nemen 63 enthousiaste scholen deel. Op 24 januari 2022 volgt de uitreiking van de predicaten.

Bekijk de procedure

Op verzoek van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap is het onderzoek Dialogen over vermogen uitgevoerd onder 44 besturen uit de groep met het relatief hoogste publiek eigen vermogen. Uit het onderzoek blijkt dat besturen zich over het algemeen realiseren dat te grote reserves moeten worden afgebouwd. Wel blijven veel besturen nog erg behoedzaam begroten, ook als het vermogen boven de zogeheten signaleringswaarde ligt. Terwijl die signaleringswaarde in principe een comfortabele bovengrens aangeeft. Ook vindt nog een derde van de onderzochte besturen met een vermogen boven de signaleringswaarde dat hun vermogen niet overmatig is.

Dialogen over vermogen

(Een vermoeden van) seksueel misbruik -tussen een met taken belast persoon en een leerling- op uw school heeft grote impact. Daarom is het goed om te weten wat u in zo’n situatie moet doen, zodat u snel de juiste stappen zet. De wet schrijft voor dat iedere medewerker die een vermoeden heeft van een zedenmisdrijf tussen een met taken belast persoon en een minderjarige leerling, dit meteen (onverwijld zegt de wet) moet melden bij het bestuur. Het bestuur moet vervolgens meteen overleggen met de vertrouwensinspecteur. Als uit dat overleg blijkt dat er sprake is van een redelijk vermoeden van een strafbaar feit, dan is het bestuur verplicht aangifte te doen.

Overigens kunt u ook bij andere zaken, zoals seksueel misbruik tussen leerlingen, seksuele intimidatie, fysiek en psychisch geweld en discriminatie en radicalisering, de expertise inroepen van de vertrouwensinspecteur. Lees op onze website meer over de meld-, overleg- en aangifteplicht in het onderwijs bij zedenmisdrijven.

Het is belangrijk dat scholen weten of leerlingen zich veilig voelen op school. Daarom hebben scholen een wettelijke zorgplicht. Een onderdeel hiervan is het jaarlijks monitoren van de sociale veiligheid. Wijst de meting op tekorten? Dan neemt de school maatregelen. De inspectie controleert de jaarlijkse meting aan de hand van de monitoringsgegevens. Waar nodig zal de inspectie handhavend optreden.

Dit schooljaar kunt u de monitoringsgegevens tot 1 juli 2022 bij ons aanleveren. Dit kan via de leverancier van uw monitoringsinstrument. Vergeet niet om uw aanbieder hiervoor toestemming te geven. Scholen mogen zelf bepalen welk instrument ze gebruiken voor het monitoren van de sociale veiligheid.

Monitor sociale veiligheid

• Ontvangt u binnenkort een extra nieuwsbrief van ons over de gevolgen van 16 maanden corona.
   
• Doen we aan scholen en instellingen die moeten sluiten vanwege corona de oproep de sluiting en heropening te registreren bij het meldpunt schoolsluiting, zie het nieuwsbericht Oproep aan scholen en instellingen: meld tijdelijke schoolsluiting vanwege het coronavirus.
   
• Werken we sinds 1 augustus 2021 met herziene onderzoekskaders. Wilt u weten wat er is veranderd? Lees dan onze webpagina Het onderzoekskader 2021: wat is er veranderd.